تحلیل اعمال دکترین مسئولیت مافوق غیرنظامی بر مبنای رویه قضایی بین‏المللی

در محاکمات دادگاه کیفری بین‏المللی برای رواندا، بسیاری از شخصیت‏های غیرنظامیِ صاحب قدرت که نقش مهمی در قتل عام مردم رواندا در سال 1994 داشتند، محاکمه شدند، بدون اینکه در اساسنامه دادگاه، مسئولیت مافوق غیرنظامی پیش‏بینی شده باشد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی در پی بررسی این مسئله است که محاکم کیفری بین‏المللی در وضعیتی که اساسنامه آن، حکمی در خصوص مافوق غیرنظامی نداشت، در خصوص چالش اعمال دکترین مسئولیت فرمانده در خصوص غیرنظامیان چه رویکردی اتخاذ کرده‏اند و این رویکرد چه تاثیری بر روند تصویب اساسنامه رم داشته است. یافته‏های نوشتار حاضر نشان می‏دهد که به‏طور کلی محاکم کیفری بین‏المللی پذیرفته‏اند که دکترین مسئولیت فرمانده می‏تواند بر مرتکب غیرنظامی اعمال شود و در این مسیر، استدلال‏های قضایی در محاکم یوگسلاوی سابق و رواندا، الگویی مبنایی برای محتوای ماده 28 اساسنامه دیوان کیفری بین‏المللی شده است.

analyzing the doctrine of the civilian superior ‎responsibility based on international case law

the international criminal tribunal for rwanda tried many civilians who played a significant role in the 1994 rwandan massacre while the civilian superior responsibility was not prescribed in the tribunal’s statute. the current study employs a descriptive-analytical approach to examine the rwandan tribunal’s approach to the challenge of applying the doctrine of commander’s responsibility to civilians and how this approach has influenced the rome statute. the findings of this article show that international criminal tribunals have generally accepted that the commander responsibility doctrine can be applied to civilians. furthermore, the judicial reasonings in the yugoslavia and rwanda tribunals have served as a foundation for the contents of article 28 of the statute of the international criminal court.