تضمین اختصاصی حقوق بنیادین با تمرکز بر الگوهای خارجی و بین‌المللی و رفع خلاهای نظام حقوقی ایران

الگوهای جهانی، یعنی الگوهای برآمده از نظام‌های داخلی دیگر کشورها و حقوق بین‌الملل، این امر را تایید می‌کنند که هرچه تضمین اختصاصی حقوق بنیادین تاثیرگذارتر باشد، نظام حقوقی توسعه‌یافته‌تر محسوب می‌شود. توجه به ظرفیت‌ها و خلاهای داخلی، ایجاب می‌کند تا در دورانی که حقوق بنیادین یا همان حقوق شهروندی به‌عنوان محوری مهم در مباحث آرمانی مطرح شده است، راه‌هایی را معرفی و پیشنهاد کنیم تا نظریۀ تضمین اختصاصی حقوق بنیادین به موضوعی اجرایی تبدیل شود. پس از معرفی داده‎‌های مربوط و تحلیل آنها به این پرسش پاسخ خواهیم داد که بنا به الگوهای خارجی و بین‌المللی موجود و ویژگی‌های نظام حکومتی ایران، چه روش‌ها یا نهادهایی می‌توانند در امر تضمین اختصاصی حقوق بنیادین شهروندان ایرانی کارامدتر باشند؟ در انتها به این نتیجه خواهیم رسید که تاسیس نهاد ویژه‌ای تحت عنوان «دیوان حقوق شهروندی» (در راستای تکمیل و اجرای مادۀ 25 آیین دادرسی کیفری) یا گسترش صلاحیت‌های شورای نگهبان در امر نظارت بر اساسی بودن قوانین قوۀ مقننه (نظارت پسینی) می‌توانند راهکارهایی مناسب برای ارتقای کیفیت نظام حقوقی ایران در زمینۀتضمین اختصاصی حقوق بنیادین شهروندان محسوب شوند.

the special protection of fundamental rights in foreign and international models and the sealing of gaps in the iranian legal system

various national and international legal systems demonstrate that the greater the special protection of fundamental rights is, the more developed a legal system will become. after the presentation of data and its analysis, the following question will be answered in the present paper: based on national and international models and particularities of the iranian legal system, what methods and institutions can be more effective for the special protection of iranian citizens’ fundamental rights? the findings of this study suggest that the creation of a special court - called citizens rights court- with the purpose of completing article 25 of the iranian penal procedure code or the broadening of the guardian council’s competence in terms of subsequent supervision, may be ways to improve the iranian legal system in the terms of protecting fundamental rights of citizens.