قابلیت دادخواهی حق مسکن در نظام بین‌المللی حقوق بشر و حقوق ایران

برخورداری از مسکن مناسب از جمله نیازهای اساسی بشر است که تحقق سایر حقوق بدان وابسته است. ازاین‌رو در بسیاری از اسناد ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی حق مسکن شناسایی شده است. اما این امر باید مورد توجه قرار گیرد که صرف برخورداری از یک حق به‌تنهایی کفایت نمی‌کند و ضمانت اجرا و همچنین حق اقامۀ دعوا برای برخورداری از آن حق هم اهمیت دارد. ازاین‌رو این مسئله مطرح است که آیا حق مسکن قابلیت دادخواهی در نظام حقوقی بین‌المللی و ملی را خواهد داشت. در نظام بین‌المللی حقوق بشر با تصویب پروتکل اختیاری به میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (1966) در سال 2008 این امر با رعایت ضوابط خاص و تفاسیر کمیتۀ محقق شده است؛ اما دولت جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان دولتی که عضو میثاق است و عضو پروتکل الحاقی بدان نیست، رویۀ خاص خود را خواهد داشت. در نتیجه این پژوهش بر آن خواهد بود تا سیستم و رویۀ استناد و دادخواهی حق مسکن در نظام بین‌المللی حقوق بشر و نظام حقوقی ایران در موارد خاص را توصیف و تحلیل کند.

the justiciability of the right to housing in international human rights law and the iranian legal system

adequate housing is a basic human need on which the realization of other fundamental rights depends. the right to adequate housing has been recognized in many national, regional and international instruments. however, the mere recognition of a right does not suffice, and enforcement as well as the right of action are necessary. the issue raised is whether the right to housing is justiciable in international and national legal systems. in terms of international human rights law, this matter has been resolved with the adoption of the optional protocol to the international covenant on economic, social and cultural rights in 2008. the government of the islamic republic of iran is a member of the said covenant but not its additional protocol. as such, it will establish its own policies on this issue. the present study aims to evaluate the justiciability of the right to housing in international human rights law and iran’s legal system.