نقش شیوۀ انتخاب قضات دیوان بین‌المللی دادگستری در تضمین استقلال قضایی آن

بی‌طرفی قضات دیوان بین‌المللی دادگستری از الزامات استقلال قضایی آن است و نحوه انتخاب قضات از جمله عوامل مهم تضمین یا خدشه‌دار شدن بی‌طرفی آنهاست. هدف اساسی از مقررات مربوط به نحوه انتخاب قضات دیوان، ممانعت از دخالت مستقیم دولت‌ها در این فرایند به‌منظور تضمین بی‌طرفی قضات و تمامیت دیوان است. این امر در مرحله اول از طریق وارد کردن گروه‌های ملی دیوان دائمی داوری برای معرفی کاندیدها و ایجاد سیستمی غیرمستقیم به‌منظور جلوگیری از دخالت مستقیم دولت‌ها، و پیش‌بینی سیستم دوگانه انتخابات یعنی دخالت مجمع عمومی و شورای امنیت در انتخاب قضات در مرحله دوم، صورت می‌گیرد. دخالت دو رکن مزبور بیانگر سازش میان تفکر و منافع دولت‌های قدرتمند در داشتن نماینده در دیوان و تفکر و منافع سایر دولت‌ها در قرار گرفتن در شرایط برابر با دول مزبور است. این مقاله با بررسی جداگانۀ هریک از این مراحل در فرایند انتخاب قضات دیوان درصدد یافتن پاسخ این پرسش است که آیا سیستم انتخاب قضات دیوان و عملکرد آن به‌گونه‌ای است که مانع دخالت قدرت سیاسی دولت‌ها و در نتیجه، تضمین و حفظ بی‌طرفی قضات دیوان بین‌المللی دادگستری شود؟

The Role of the Election System of the Judges of the International Court of Justice in Ensuring Its Judicial Independence

The Impartiality of the judges of the International Court of Justice (ICJ) is one of the requirements of its judicial independence. The procedure of electing ICJ judges is an important factor in ensuring their impartiality. The main purpose of the UN Charter’s provisions on the election of ICJ judges is to prevent the interference of governments in the process in order to ensure the integrity of the Court. This is done, in the first stage, by nomination of the candidates through the national groups of the Permanent Court of Arbitration and a dual election system involving the General Assembly and the Security Council, in the second stage. The involvement of these two organs reflects a compromise between the thinking and interests of powerful states in having their own judges in the Court and the interests of other states who wished to be on an equal footing with the great powers. This article examines each of these steps in the process of electing judges, and seeks to answer whether the system of electing ICJ judges and its functionality is such that it can prevent the political interference of governments, and consequently, ensure and maintain the impartiality of the judges.