جایگاه «قاعده نفی سبیل» از منظر قانون اساسی و روابط بین‌الملل ایران

قاعده نفی سبیل از مهم‌ترین قواعدی است که نقش تاثیرگذار بر تصمیمات و سیاست‌های کلان جامعه اسلامی دارد. تمام روابط فردی و جمعی تحت‌الشعاع این قاعده هستند. این اصل در روابط دولت با بیگانگان نقش مهم و اساسی دارد و طبق این اصل در صورت تسلط کفار بر مسلمانان هر نوع رابطه نفی شده است. البته این قاعده مانند بسیاری از قواعد فقهی از جمله قاعده «تزاحم» یا «نفی حرج» استثنائاتی دارد که راه روابط با جامعه بین‌المللی را گشوده می‌نماید. همچنین قانونگذار ایران با اجرای این قاعده در روابط بین‌الملل موجبات عدم تسلط خارجیان را مدنظر قرار داده است. در خصوص انطباق این قاعده با استانداردهای بین‌المللی از قبیل «اصل عدم مداخله» یا «اصل حاکمیت برابر دولت‌ها» باید گفت این قاعده با استانداردهای بین‌المللی گاهی در تعارض قرار می‌گیرد که در زمان اختلاف و تعارض باید عدم تسلط بیگانگان بر مسلمانان محوریت داشته باشد.

The “Negation of Domination” (Nafye Sabil) Rule from the Prepective of Iranian Constitutional Law and International Relations

The negation of domination” rule is one of the principles that has had great impact on decisions and policies in Islamic society. The negationofdomination rule significantly influences relations between the government of an Islamic state and foreign states as it effevtively bans any relationship that leads to foreign dominance over Muslims. Nonetheless, this rule has exceptions that allow a Muslim state to have relations with the international community. The Iranian legislature, for its part, has used the negationofdomination rule to prevent foreign dominance. As for the compatibility of this rule with international standards such as the principles of nonintervention or sovereign equality, it should be noted that there are sometimes apparent contradictions between this rule and the said standards. In such cases the nondominance of foreigners over Muslims prevails.