مبانی تفسیر قانون در حقوق مالیاتی با نگاهی به آرای مالیاتی و قضایی

در نتیجۀ اصل قانونی بودن مالیات، قانون مبنای اصلی رابطۀ مالیاتی بین مودی و دولت است و رویکرد تفسیری به قانون مالیاتی، آثار چشمگیری بر موقعیت حقوقی مودی و حقوق و تعهدات مودی و دولت دارد. برخی رویکردهای تفسیری به قانون مالیاتی از جمله تفسیر ادبی، به شکل‌گیری برخی اصول تفسیری همچون تفسیر مضیق و تفسیر به نفع مودی منجر می‌شود و این امکان را نیز به مودی می‌دهد تا موقعیت حقوقی خود را به‌منظور اجتناب از تکالیف مالیاتی اداره کند. با این حال، خلاهای حقوقی ناشی از تفسیر ادبی قانون مالیاتی، می‌تواند موجب گرایش به تفسیر آزاد و اختیار دادرس به تفسیر براساس مبانی اقتصادی، هدف قانون یا قصد مقنن برای رفع ابهام قانون شود. مقالۀ حاضر درصدد است که ضمن تبیین مفاهیم و عناصر ویژۀ تفسیر قانون مالیاتی، براساس نظرهای علمی، مطالعات حقوق تطبیقی و آرای مراجع قضایی و نظرهای مراجع مالیاتی، مبانی خاص تفسیر قانون مالیاتی را تبیین و تحلیل کند.

The Bases of Statutory Interpretation of Taxation laws in Light of Judicial and Administrative Decisions

As a result of the principle of legality of taxation, statute law is the main basis in the relationship between the taxpayer and the government. Therefore, the interpretive approach to statutory laws on taxation has considerable effects on the legal position of taxpayers as well as the rights and obligations of both  the taxpayer and the government. Some interpretive approaches, such as literal interpretation, result in the formation of principles like restrictive interpretation and interpretation in favor of taxpayer and enable taxpayers to manage their legal position so as to avoid tax obligations. But legal loopholes resulting from the literal interpretation of tax statutes might lead to the liberal interpretation of these statutes. It might also give more interpretation authority to judges on the basis of economic goals of the statute, the purpose of the statute and the intention of legislature in order to resolve the textual ambiguity in a statute. This article attempts to analyze and explain the particular elements and factors of tax statute interpretation on the basis of scholarly opinions, comparative law studies and judgments of judicial and tax authorities.