انسانی کردن نهاد حمایت کنسولی در پرتو تحولات حقوق بین‌الملل بشر؛ در پرتو رای مشورتی شمارۀ 16 دیوان بین‌آمریکایی حقوق بشر

فلسفۀ تاسیس نهاد حمایت کنسولی، حمایت از افراد در راستای استیفای حقوق آنان است. در حقوق بین‌الملل سنتی، دیدگاه حاکم این بوده و است که حمایت کنسولی جزء حقوق مطلق دولت است و حقی برای فرد در این فرایند در نظر گرفته نشده است. اینک این مسئله به ذهن خطور می‌کند که در حقوق بین‌الملل امروزی که فرد جایگاه بسیار رفیعی در اسناد منطقه‌ای و بین‌المللی یافته و تعهدات دولت‌ها روزبه‌روز دایرۀ شمول گسترده‌تری یافته است و دولت‌ها با ارادۀ خود بسیاری از حقوق و تعهدات را در قبال افراد برای خود ایجاد کرده‌اند، آیا می‌توان رگه‌هایی از حقوق افراد را در این کنوانسیون شناسایی کرد و به منصۀ اجرا رساند یا خیر؟ نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در پرتو تحولات جامعۀ بین‌المللی و توسعۀ حقوق بین‌المللی بشر و پذیرش این حقوق توسط دولت‌ها، امروزه به‌نظر می‌رسد که حمایت کنسولی دیگر حقی صرف برای دولت‌ها نیست و این امر تا حدودی تعدیل ‌شده و از نظر برخی حقوقدانان و رویه‌های قضایی که توضیح داده خواهد شد، حمایت‌های کنسولی حقی بینابین است یا حداقل جرقه‌های فردی و انسانی شدن آن از نگاه تیزبین حقوقدانان بین‌المللی غافل نمانده است.

Improving human place in consular protection institution in the light of developments in international human rights in the light of NO.16 advisory opinion of inter American court for human rights

The reason which consular protection (CP) institution was established based on, supporting people to discover their violated rights. In traditional international law, prevailing view was that CP is the exclusive authority of states and individuals has no rights to resort to it. Now this question may raise that if a person’s rights and legal interests has violated illegally in a foreign state and above mentioned person couldn’t reach to its legal rights with exhausting to local remedies, does his governments is obliged to exercise CP to its nationals or could to refuse this request due to its authority? In other words, the question is that CP is part of exclusive authority of states or is part of individual international human rights which states have to exercise it due to national request? Conclusion of this paper shows that today, in the light of changes and developments in international human rights, CP is part of individual international human rights and states have to exercise it due to national request, at least in theory.