پاسخگویی بانک مرکزی؛ مطالعۀ تطبیقی نظام حقوقی آمریکا و ایران

بانک‌های مرکزی می‌بایست در تنظیم سیاست‌های پولی، ارزی و اعتباری مستقل عمل کنند و تحت نفوذ سیاسی و دولتی نباشند؛ در عین حال باید در خصوص عملکرد خود پاسخگو باشند. با توجه به اینکه بانک‌های مرکزی جزئی از قوای سه‌گانۀ تشکیل‌دهندۀ حکومت نیستند، چگونگی پاسخگویی آنها چالش‌برانگیز است، ازاین‌رو در مقالۀ حاضر مفهوم پاسخگویی بانک مرکزی به‌عنوان یکی از ابزارهای کنترل و ارزیابی عملکرد آن بررسی می‌شود. در این راه مفهوم و ویژگی‌های پاسخگویی بانک مرکزی و همچنین سازوکار‌های پاسخگویی بانک مرکزی به قوای مجریه، مقننه و قضاییه به تفکیک بیان شده و شفافیت بانک مرکزی در پرتو پاسخگویی تحلیل می‌شود. در انتها بررسی تطبیقی پاسخگویی بانک مرکزی در ایران و آمریکا مورد توجه قرار می‌گیرد و مشخص می‌شود در نظام حقوقی ایران سازوکاری برای پاسخگویی بانک مرکزی پیش‌بینی نشده و فاقد شفافیت است.

Central Bank Accountability: Comparative Study of United State and Iran Legal Systems

Central banks should act independently in regulating monetary, currency, credit policies, and not be subject to political and governmental influence, but must at the same time be accountable for their performance. Given that central banks are not part of the three branches of government, their accountability is challenging. Therefore, in the present paper, the concept of accountability of central bank is considered as one of the means of controlling and evaluating its performance. In this way, the concept and characteristics of accountability of central banks as well as mechanisms of accountability to executive, legislative and judicial branches of government are expressed and transparency of central bank is analyzed in response to accountability. Finally, a comparative review of accountability in Iran and the United States is being considered, and it is concluded that in the legal system of Iran, there is no mechanism for accountability of central bank and it lacks transparency.