کشف قاعدۀ حقوقی از طریق قیاس توسط دیوان بین‌المللی دادگستری

قیاس در نظام حقوق بین‌الملل از جمله مفاهیم پیچیده و چندوجهی است که در رویۀ دیوان بین‌المللی دادگستری به مناسبت‌های مختلف به‌کرات استفاده شده است. هرچند دیوان در بیشتر موارد در خصوص توسل به قیاس در متدولوژی سکوت اختیار کرده، اما تحلیل آرا و نظرها در خصوص این مفهوم به‌طور خاص به ما کمک می‌کند تا ماهیت مفهوم را بهتر بشناسیم و ارزیابی بهتری از دامنۀ آن داشته باشیم. دیوان با استفاده از ظرفیت‌های قیاس و نقش موثر آن در فرایند تفسیر، روشن کردن محتوای قواعد، دمیدن روح نوآوری و عنصر ترقی به پیکرۀ حقوق بین‌الملل و رفع خلا، ابهام و اجمال در مقررات، استنباط‌های اثرگذاری انجام داده که در فهم محتوا، کارکردها و معیارهای حقوقی قیاس راهگشاست. مقالۀ حاضر ضمن آنکه ابعاد فلسفی حقوقی مفهوم قیاس و شناخت درست ظرفیت‌های آن را در راستای توسعۀ حقوق بین‌الملل و پویایی و یکپارچه‌سازی آن مورد توجه قرار می‌دهد، بر تحلیل نقش قیاس در رویۀ قضایی دیوان بین‌المللی، متمرکز شده است.

Discovery of Legal Rule through Analogy by the International Court of Justice

Analogy in international legal system, is one of the complex and multifaceted concepts that have always been discussed among international law scholars, and have been widely used in the International Court of Justice proceedings for various occasions. Although the Court, in most cases, has been silent about resorting to analogy in its methodology; but analysis of ICJ judgments and opinions regarding this concept in particular helps us to understand the nature of the concept and assess its scope in a better way. The Court, have made effective inferences by using the capacities of analogy and its effective role in the interpretation process, clarifying the content of the rules, blowing the spirit of innovation and the element of advancement into the international law as a whole, and filling gaps, eliminating the ambiguity and brevity in the international provisions, that make it possible to understand the content, functions and its legal criteria. This paper, while considering the philosophical legal aspects of the concept of analogy and proper understanding of its capacities for the development, dynamism and integration of international law, is focused on analyzing the role of analogy in the judicial procedure of the ICJ.