نظارت قضایی بر عدم وضع مقررات در ایران در پرتو حقوق اداری تطبیقی

قانونگذار گاه وضع مقررات اجرایی یک قانون را به اداره واگذار می‌کند. در این موارد، اگر اداره از تصویب مقررات اجرایی سر باز زند یا آن را به تاخیر بیندازد، هم اصل حاکمیت قانون مورد خدشه واقع می‌شود و هم ممکن است حقوق اشخاص تضییع شود. در این موارد آیا امکان نظارت قضایی از طریق دیوان عدالت اداری نیز وجود دارد یا خیر و آیا می‌توان اداره را به وضع مقررات اجرایی الزام کرد؟ در برخی کشورها همچون فرانسه و اسپانیا شهروندان می‌توانند به دادگاه اداری مراجعه کرده و اداره را الزام به وضع مقررات کنند. اما در ایران، در هیچ‌یک از قوانین سه‌گانۀ دیوان عدالت اداری مصوب 1360، 1385 و 1392، به این مهم توجه نشده است و امکان شکایت در این موارد وجود ندارد. برای اینکه دیوان عدالت اداری بتواند به عدم وضع مقررات رسیدگی کند، باید قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 اصلاح شود. هدف از این پژوهش بررسی امکان نظارت قضایی بر عدم وضع مقررات در ایران و ارائۀ راهکار مناسب است. روش به‌کارگرفته‌شده در این پژوهش، تحلیل مبتنی‌بر داده‌های تطبیقی است.

Judicial Review of the nonratification of the Executive Regulations in Iran in the Light of Comparative Administrative Law

Sometimes legislator confers to the administrative bodies the ratification of the executive regulations. In such cases, the refrainment or procrastination of the administration would be contrary to the rule of law and would infringe the rights of the citizen. In these situations, is it possible to sue the administration through the Court of the Administrative Justice and compel the administration by injunction to pass executive regulations? In some countries like France and Spain citizens can refer the case to the administrative courts and receive the injunction order against the administration. But in Iran none of the three laws enacted in 1982, 2006 and 2013 about the Court of Administrative Justice does not considered this problem and so it is not possible to sue the administration. In order to empower the Court of the Administrative Justice to hear such cases it is necessary to amend the Law on the Organization and the Procedures of the Court of the Administrative Justice (2013). Research method is analytic based on comparative studies.