تحلیل حقوقی «قطعنامۀ 2231 شورای امنیت» و بررسی رابطۀ آن با «برجام»

ارتباط میان برنامۀ جامع اقدام مشترک و قطعنامۀ الزام‌آور 2231 شورای امنیت نشان می‌دهد که برجام موافقت‌نامۀ نزاکتی بین‌المللی است. اگر برجام موافقت‌نامۀ نزاکتی بین‌المللی دانسته شود برای پاسخ به این پرسش که ارتباط این سند 167 صفحه‌ای با قطعنامۀ 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد چیست؟ تحلیل این قطعنامه را می‌طلبد. لحن قطعنامۀ یادشده نه‌تنها تهدیدآمیز نیست، بلکه نشانگر رابطه‌ای مطلوب فی‌مابین طرفین است. در این قطعنامه، بر خلاف دیگر قطعنامه‌های فصل هفتم در ابتدای متن قطعنامه اشاره به فصل هفت دیده نمی‌شود. رویۀ غالب شورای امنیت این‌گونه است که وقتی در نظر دارد ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد قطعنامه‌ای صادر کند در همان مقدمۀ سند اعلام می‌کند که تمامی این قطعنامه در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر شده است. به‌تازگی چندین آزمایش موشکی از سوی ایران شکل گرفته که دیدگاه‌های متفاوتی را درخصوص نحوۀ تفسیر پیوست دوم قطعنامه به وجود آورده یا به عبارت بهتر، رابطۀ بین قطعنامه با برجام را برجسته کرده است. در این نوشتار درخصوص رابطۀ بین قطعنامۀ 2231 شورای امنیت و برجام مداقه شده است و تاکید می‌شود با اینکه برجام به طور کامل ضمیمۀ قطعنامه شده است و به نظر می‌رسد تایید قطعنامه، تایید برجام است، اما برجام و قطعنامه دو سند مجزا هستند و تایید برجام الزاماً به معنای تایید قطعنامه نیست. برجام و قطعنامۀ شورای امنیت دارای ماهیت مجزا و در عین حال مرتبط و تاثیرگذار در یکدیگرند. درنهایت اینکه به تجویز مادۀ 103 منشور ملل متحد در صورت وجود تعارض تعهدات بین موافقت‌نامه‌های بین‌المللی و تعهدات ناشی از منشور از جمله تعهدات ناشی از قطعنامه‌های شورای امنیت، تعهدات دستۀ دوم برتری دارند.

Legal Analysis of Security Council Resolution 2231 and Its Relationship with the JCPOA

Considering the JCPOA as a gentlemen agreement, this article aims to analyze United Nations Security Council Resolution 2231 (2015), endorsing the comprehensive solution to the Iranian nuclear issue reached in Vienna on 14 July 2015. Therefore, the nonbinding nature of the JCPOA demands an analysis of the relationship between this document and the Resolution. Unlike Chapter VII resolutions of the SC, the language of the 2231 Resolution is soft and there is no mentioning of Chapter VII therein. The practice of the Council demonstrates that when it issues a chapter VII resolution, the Council expressly would state that its resolution is in accordance with Chapter VII. Iran has recently conducted some missile tests raising different views regarding annex two to the Resolution, i.e., it has highlighted the connection between the Resolution and the JCPOA. Despite the fact that the JCPOA is annexed to the Resolution, they constitute two different instruments. While the approval of the Resolution means approval of the JCPOA, the reverse is not true. Finally, under Article 103 of the UN Charter, in case of conflict between obligations of States under the Charter with those of other international agreements, the former shall prevail.