اصول حقوق بشردوستانه از دیدگاه امام خمینی (ره)

یکی از موضوعات بسیار مهم چند دهۀ اخیر در عرصۀ بین‌المللی، حقوق بشردوستانه است. هدف حقوق بشردوستانه حمایت از افراد بشر در زمان جنگ و ایجاد محدودیت در استفاده از برخی ابزارها و روش‌ها در جنگ است. درواقع، حقوق بشردوستانه به اصولی اشاره دارد تا در جنگ‌ها اقدامات غیرانسانی محدود شوند. امام خمینی (ره) که فرماندهی هشت سال جنگ را بر عهده داشته‌اند، بر مبنای احکام و مقررات اسلام، به‌شدت به این قواعد و مقررات پایبند بودند و با وجود نقض این دسته از مقررات از سوی ارتش بعثی عراق، هرگز اجازه ندادند رزمندگان اسلام آن را نادیده بگیرند. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با هدف تبیین دیدگاه امام خمینی (ره) راجع به حقوق بشردوستانه، به این پرسش اساسی پاسخ خواهد داد که اصول اساسی حقوق بشردوستانه از دیدگاه ایشان شامل چه مواردی می‌شود؟ نتیجۀ کلی که از این پژوهش حاصل شد نشان می‌دهد که رعایت رفتار انسانی، نفی اعتدا در درگیری‌های مسلحانه، تفکیک بین افراد نظامی و غیرنظامی، محدودیت در کاربرد تسلیحات، رعایت تناسب و ضرورت در اقدامات نظامی، محبت و مهربانی با اسیران جنگی و حفاظت از محیط‌زیست به‌منزلۀ مهم‌ترین اصول حقوق بشردوستانه در اندیشۀ امام خمینی (ره) مورد توجه بوده است.

Principles of International Humanitarian Law from Imam Khomeini’s Viewpoint

One of the most important issues in the international scene in recent decades has been humanitarian law. The purpose of humanitarian law is to protect human beings in armed conflicts and limiting the use of certain warfare and methods during a war. In fact, humanitarian law deals with principles principles which limits inhuman behavior during a war. Imam Khomeini who was the chief commander of the eight year war, strictly adhered to these rules and regulations based on Islamic laws and regulations. In spite of violating such regulations by the Iraqi army, he never allowed infringement of those laws. In this contribution, by using analytical descriptive method, I have tried to explain Imam Khomeini’s views on humanitarian law. At the end, the conclusion indicates that human behavior, denial of raid and ambush in armed conflicts, the distinction between military personnel and civilians, restrictions on the use of weapons, proportionality and necessity of military action, love and kindness to prisoners of war and protection of environment have been considered as the most important principles of humanitarian law in Imam Khomeini’s thoughts.