اصل رقابت تعقیب در دادرسی کیفری در پرتو نظام حقوقی فرانسه و ایران

دعاوی کیفری در بیشتر موارد دو جنبه دارند؛ جنبۀ عمومی که برای حفظ نظم و امنیت عمومی و احیای حقوق جامعه اقامه می شود و جنبۀ خصوصی برای طرح دعوای بزه دیده در قبال خسارات ناشی از ارتکاب جرم. اقامۀ دعوا از لحاظ جنبۀ عمومی توسط دادسرا صورت می پذیرد و قضات دادسرا به نمایندگی از طرف جامعه این وظیفه را بر عهده دارند. اما به مرور زمان در دادرسی های کیفری به بزه‌دیده نیز اختیاراتی داده شد تا وی نیز بتواند علاوه‌بر اقامۀ دعوای خصوصی، دعوای عمومی را هم براساس شرایطی به جریان بیندازد. این امر در نظام حقوقی فرانسه «اصل رقابت تعقیب[1]» خوانده می‌شود. در این مقاله شرایط اعمال این اصل در نظام حقوقی فرانسه و اینکه اصولاً در نظام قضایی ایران نیز اعمال این اصل امکان‌پذیر است یا خیر؟ بررسی می‌شود. از طرفی اعمال این اصل در دادرسی های کیفری با اعمال اصول دیگر چه پیامدهایی در پی دارد؟ نتیجه نشان می دهد که اعمال اصل رقابت تعقیب در دادرسی کیفری ایران امکان پذیر نیست. همچنین اعمال این اصل در دادرسی کیفری براساس شرایطی ممکن است با اصول دیگر تعارض ایجاد کند.

Principle of the Competition of Pursuit in France and Iran's legal System

Criminal cases are mainly of two aspects; general aspect which is employed so as to maintain order and security and restore the rights of society, and the private aspect which is practiced for the victim's lawsuit for the damages resulting from the crime. Proceeding is practiced by the criminal court in terms of general aspect and the judges on the behalf of the people have got this duty. However, the victim was given some options in the criminal courts to be able to launch public trial as well as private dispute based on the conditions. This is known as the principle of the competition of pursuit in the French legal system. In this paper, we deal with the conditions of practicing this principle in the French legal system to see whether it is possible to employ this in Iran's or not? On the other hand, what consequences might it bring in the criminal offices along with practicing the other principles? The results show that employing the principle of the competition of pursuit in the Iranian criminal procedure is not possible. Practicing this principle also could create conflicts with the other principles in the criminal procedures based on some conditions.