تحول مجازات‌ها در پرتو تغییر نگرش در ارزش‌های فرهنگی در دوران مشروطه

مجازات‌ها در طول تاریخ همواره در حال تغییر بوده‌اند، چراکه مجازات یک نهاد و پدیده اجتماعی است و انواع و میزانش نیز به تحولات تاریخی و اجتماعی وابسته است. در ادبیات حقوقی اروپایی و آثار موجود در این زمینه زمانی‌که از تحول در مجازات‌ها صحبت می‌شود، منظور تحول و تغییر در مجازات‌‌های قانونی است یا آنچه را که امروزه «مجازات دولتی یا حکومتی» می‌نامند. اما وضع مجازات‌ها در ایران تا پیش از مشروطه متفاوت است، چراکه قانون مدونی وجود نداشت تا بتوان از تحول مجازات‌های دولتی صحبت کرد. در این دوران تحولی اساسی و شگرف در طول تاریخ کیفری ایران رخ می‌دهد و برای نخستین‌‌بار کلیت نظام اعمال کیفر در قانون اساسی و سپس در قانون جزای عرفی سال 1295 شمسی جنبه قانونی به خود می‌گیرد. تا پیش از مشروطه و اهتمام عمومی برای قانونی شدن کیفر، تلاش‌هایی که متفکران و منصب‌دارانی چون امیرکبیر، میرزا حسین‌خان سپهسالار و افراد دیگر در جهت اصلاح نظام کیفری از جمله مجازات‌ها انجام دادند، به‌سرعت نتیجه نبخشید، اما با تحول در ارزش‌های فرهنگی خواه ایجاد ارزش‌های جدید و خواه تغییر در سلسله‌مراتب ارزش‌های فرهنگی، زمینه برای قانونی شدن مجازات‌ها فراهم شد. ازاین‌رو می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که کدام ارزش‌های فرهنگی در سراسر این دوران توجیه‌کننده بی‌قاعدگی مجازات‌ها بود و چگونه تغییر در ارزش‌های فرهنگی موجب شد تا کیفر، نظام‌مند شده و مدون شود. مدعای این پژوهش این است که مسئله‌ای که در این دوران به‌وضوح قابل رویت است، تحول در ارزش‌های فرهنگی به ویژه قانون‌خواهی را می‌توان عامل اصلی قانونی شدن مجازات‌ها دانست.

the evolution of punishments in the light of changing attitude in cultural values during the constitutional era

throughout history, punishments have undergone significant changes as a result of being a social institution and phenomenon, with the types and severity of punishments being influenced by historical and social developments. when discussing the evolution of punishments in european legal literature and related works, the focus is typically on the progression and alterations in legal punishments, often referred to as state punishments today. however, the nature of punishments in iran has been distinct, especially prior to the establishment of a codified law that would allow for the examination of the evolution of state punishments. this period marked a notable and substantial transformation in iran’s criminal history when punishment became legally institutionalized in the constitution, followed by the introduction of the customary penal code of 1295. despite efforts by thinkers and officials, such as amir kabir and mirzā hossein khān-e sepahsālār, to reform the penal system, including punishments, progress was slow prior to the rise of constitutionalism and public concerns about the legalization of punishments. it was the shift in cultural values, whether through the emergence of new values or the reordering of existing cultural values that ultimately paved the way for the legalization of punishments. therefore, it is important to explore how cultural values justified the irregularity of punishments during this period and examine how changes in these cultural values led to the systematization and codification of the punishment system. this research posits that the prominent issue in this era is the changing cultural values, particularly the growing societal insistence on law enforcement, which can be seen as the primary catalyst for the legalization of punishments.