تفاوت اخلاق و حقوق کیفری در واکنش به بخت پیامدی

گرایش کیفری در دانش حقوق از دیرباز پذیرای بسیاری از مباحث اخلاقی بوده است. مسئلۀ نوظهور بخت اخلاقی به‌سرعت بازتاب خود را در محافل حقوق کیفری نمایان کرد. پژوهش حاضر یکی از اقسام بخت اخلاقی یعنی بخت پیامدی را در تداول میان دانش فلسفۀ اخلاق و حقوق کیفری به بحث نهاده داده است. بخت پیامدی اخلاقی بدان‌معناست که نتیجه رفتار مرتکب بر ارزیابی اخلاقی وی موثر باشد. بخت پیامدی کیفری هم این‌گونه تعریف می‌شود که نتیجۀ رفتار مرتکب بر سرنوشت کیفری وی موثر باشد. در مقاله پیش رو پس از مرزبندی دقیق مفهومی، تلاش شده کانون ابهام به‌درستی تعیین شود و پرسش موضوع گفت‌وگو به‌دقت پردازش شود. این مقاله نشان می‌دهد که بخت پیامدی اخلاقی وجود ندارد، بر خلاف بخت پیامدی کیفری. در اخلاق، سرزنش‌پذیری نقطۀ نهایی است. در حقوق کیفری اما سرزنش‌پذیری آغاز سخن است؛ شرطی است لازم اما غیرکافی. این ویژگی مهم در کنار قواعد دیگری چون بیانی بودن مجازات و حداقلی بودن حقوق کیفری، مسیر حقوق کیفری را از گفت‌وگوهای اخلاقی در مسئله بخت پیامدی متمایز می‌کند.

the difference between ethics and law in response to consequential luck

the criminal field in law study has long been open to many ethical debates. the emerging issue of moral luck quickly reflected itself in criminal law conversations. this article has discussed one of the types of moral luck, that is, consequential luck, in the discussion between the moral philosophy and criminal law. consequential moral luck means that the result of the perpetrator’s behaviour is effective on his moral evaluation. consequence criminal luck is also defined as the result of the perpetrator’s behaviour is effective on his criminal fate. in this article, after precise conceptual demarcation, an attempt has been made to correctly determine the center of ambiguity and to process the question of the topic of discussion carefully. the present article shows that there is no consequential moral luck, unlike consequential criminal luck. in ethics, blameworthiness is the ultimate point. in criminal law, blameworthiness is the beginning; it is a necessary but insufficient condition. this important feature, along with other rules such as expressiveness of punishment and minimality of criminal law, distinguishes the path of criminal law from moral discussions in the issue of consequential luck.