کشف جرائم شرکت‌های تجاری در عرصۀ تولید و عرضۀ کالا و خدمات علیه مصرف کننده؛ چالش‌ها و راهکارها

شرکت‌های تجاری به همان اندازه که می‌توانند سبب ایجاد رفاه برای مصرف‌کنندگان شوند، می‌توانند عامل ایراد صدمه به سلامت جسمی و حقوق مالی آنها شوند. با وجود نرخ  بالای بزهکاری این شرکت‌ها در عرصۀ تولید و ارائه کالا و خدمات و فراوانی قربانیانشان، نرخ کشف جرائم ارتکابی، تعقیب و محکومیت آنها در نظام عدالت کیفری ایران بسیار پایین است. توسعۀ فعالیت شرکت‌های تجاری در فضای اینترنت، به‌ویژه در عرصۀ تجارت بین‌الملل، حرکت لاک‌پشت‌گونۀ نهادهای اجرای عدالت کیفری در رسیدگی به شکایات مصرف‌کنندگان و تمسک به ادلۀ سنتی ناکارامد را برنمی‌تابد. یافته‌های موجود حاکی از آن است که علل متعددی از جمله فقدان کنترل صحیح و نظام‌مند بر فرایند تولید و عرضه کالا و خدمات، عملکرد ضعیف و ناهماهنگ کنشگران کشف جرائم شرکتی، ابهام در وظایف مراجع قضایی و غیرقضایی، قدرت برتر شرکت‌ها در فرایند کیفری و ضعف و ناهماهنگی نهادهای نظارتی، موانعی جدی در مسیر کشف این جرائم تلقی می‌شوند. پژوهش حاضر کاربردی است و با رویکرد توصیفیتحلیلی و مطالعات تطبیقی و انجام مصاحبه‌های عمیق و نیز مراجعه به اسناد مختلف از جمله رویه‌های قضایی، راهکارهایی را برای برون‌رفت از چالش‌های مذکور ارائه می‌دهد که اهم آنها عبارت‌اند از: شفاف‌سازی فعالیت شرکت‌ها و ارتقای سطح آگاهی مصرف‌کنندگان و هم‌افزایی نهادهای نظارتی متعدد و موازی.

Discovering the crimes of commercial companies in the field of production and supply of goods and services against the consumer; Challenges and solutions

Commercial companies are powerful institutions that, as much as they can, cause harm to their consumers’ wellbeing, physical and financial rights. Despite the high rate of criminality of companies in the field of providing goods and services and the frequency of their victims, the rate of detection of crimes, prosecution and conviction in the Iranian criminal justice system is very low. The development of the activity of commercial companies in the Internet space, especially in the field of international trade, does not reflect the turtle movement of government courts in handling consumer complaints and relying on inefficient and traditional reasons. The available findings indicate that several reasons such as lack of proper and systematic control over the process of production and supply of goods and services, Poor and uncoordinated performance of corporate crime detection activists and ambiguity in the duties of judicial and nonjudicial authorities, superior power of companies in the criminal process and the weakness and incoherence of regulatory bodies are considered a serious obstacle in the way of detecting such crimes. The present research, through a descriptiveanalytical approach, with applying comparative studies and conducting indepth interviews as well as referring to various documents, including jurisprudence, attempts to develop solutions to overcome these challenges, the most important of which are: clarifying the companies’ operation, increasing the level of consumer awareness and the synergy of multiple and parallel regulatory bodies.