ادلۀ اثبات در خشونت‌های جنسی زناشویی؛ چالش‌ها و راهکارها

یکی از رایج‌ترین خشونت‌هایی که زنان در طول زندگی مشترک خود تجربه می‌کنند، خشونت‌های جنسی ارتکابی از سوی شوهر است. آسیب‌های جسمی و روانی این خشونت‌ها، زنان بزه‌دیده را به‌سوی یافتن راهی برای رهایی از خشونت سوق می‌دهند؛ برخی، با هدف سزادهی به مرتکب و بازداشتن وی از تکرار خشونت، راهی محاکم کیفری می‌شوند و بعضی دیگر، با سودای دریافت حکم طلاق، راهِ محاکم خانواده را در پیش می‌گیرند. اما هر دو گروه برای رسیدن به نتیجه مطلوب، در نخستین گام، باید وقوع خشونت را ثابت کنند؛ امری که به‌دلیل ماهیت پوشیده روابط زناشویی، آسان نیست. ازاین‌رو پرسش این پژوهش آن است که بزه‌دیدگان خشونت جنسی زناشویی، برای اثبات خشونت‌دیدگی خود در محاکم، با چه موانع و مشکلاتی روبه‌رو هستند و با چه راهکارهایی می‌توان از دشواری اثبات این خشونت‌ها کاست؟ برای پاسخگویی به این پرسش، از رویکرد کیفی و روش موردپژوهی، شامل مصاحبه عمیق با 18 قاضی، 10 وکیل دادگستری، 10 پزشک، روان‌پزشک و روان‌شناس و 35 بزه‌دیده و مشاهده غیرمشارکتی استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که عواملی مانند همراه نبودنِ همیشگی خشونت‌های جنسی با آسیب‌های جسمانی، از بین ‌رفتنِ آثار خشونت با گذشت زمان، ناکارامدی ادله سنتی (اقرار و شهادت) و طفره محاکم از پذیرش ادله علمی، اثبات خشونت‌های جنسی زناشویی را دشوار می‌سازند. اما به‌نظر می‌رسد تا زمان اصلاح قوانین، با بهره‌گیری از تجربیات سایر کشورها در عرصه اثبات خشونت‌های خانگی، مانند به ‌رسمیت ‌شناختن بزه‌دیده به‌مثابۀ شاهد، پذیرش شهادت خبرگان و شهادت اطفال و در نظر گرفتن سابقه سوء رفتارهای مرتکب، تحت لوای ظرفیت قانونی علم قاضی، می‌توان از دشواری اثبات این خشونت‌ها کاست.

Evidence in Marital Sexual Violence: Challenges and Solutions

One of the most prevalent forms of sexual violence against women is one which is perpetrated by husbands. The harm caused by such violence impels victims to seek ways to break free of violence. While some of the victims decide to divorce, others make an attempt to prevent their husbands from reusing violence by filing a criminal case. However, in order to achieve their desired outcome, both groups are required to firstly prove the violence, which is not straightforward given the private nature of sex. Therefore, the questions addressed in the present research are: what are the challenges faced by victims of marital sexual violence trying to prove their being subjected to sexual violence, and what are the solutions for facilitating the proof of such violence? To address these questions, a qualitative approach and a casestudy method are used in indepth semistructured interviews with 18 judges, 10 lawyers and 35 victims. Also, nonparticipant observation technique is used by attending 16 hearings. The findings show that the proof of sexual violence is complicated by disappearance of physical evidence over time, the lack of eyewitness, courts’ evasion of acceptance of scientific evidence, and the fact that sexual violence is not always accompanied by physical injuries. However, it appears that until the laws are amended and supplemented, the difficulty of proving marital sexual violence can be alleviated under the [existing] legal capacity of knowledge of the judge by using other countries’ experiences on evidence in domestic violence, such as calling the victim as a witness, acceptance of expert testimony and child testimony, and considering the history of charged and uncharged crimes, and bad acts of perpetrator.