تحلیل فقهی-حقوقی شمول حدّ اِسکار بر مصرف مواد روان گردان در قانون مجازات اسلامی

حالت مسلوب‌الارادگی ناشی از مصرف مسکر از حالات زیانباری است که اغلب نظام‌های جزایی از جمله نظام جزایی ایران را وادار به واکنش ساخته، وضع قوانین و مقرراتی را در زمینه کنترل یا پیشگیری از بروز آن حالت موجب شده است. قانونگذار جمهوری اسلامی ایران، در یکی از اقدامات اخیر خود، با ایجاد تغییرات چشمگیر در الفاظ و عبارات مقررات پیشین، مقرره بحث‌انگیزی (ماده 264 قانون مجازات اسلامی) را انشا کرده و اختلاف‌نظر نسبتاً گسترده‌ای را در زمینه شمول یا عدم شمول حد مصرف مسکر بر استعمال مواد روان‌گردان و قرص‌های توهم‌زا نظیر مت آمفتامین (شیشه)، آمفتامین، ال اس دی و اکستاسی برانگیخته است؛ به‌طوری‌که در عرصه قضا نیز برخی محاکم، مسلوب‌الارادگی ناشی از مصرف ارادی مواد روان‌گردان را مشمول حد و برخی مشمول تعزیر می‌دانند. در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی این مسئله را بررسی و به این نتیجه رسیدیم که از میان دو دیدگاه موافقان و مخالفانِ تعمیم حدِ مسکر بر استعمال روان‌گردان‌ها، دیدگاه مخالفان، به لحاظ سازگاری با مبانی فقهی، و با احتیاط در حدود و قواعد فقهی و سیاست کیفری شارع در خصوص حدود و نیز برخورداری آن از پشتوانه قول مشهور و قول بیشتر فقهای امامیه، موجه‌تر و صحیح‌تر است و ماده 264 قانون مجازات اسلامی نیز باید براساس آن دیدگاه تفسیر شود.

A JurisprudentialLegal Analysis of Encompassment of Liquor’s Penalty upon Consuming of Psychedelics on Islamic Criminal Law

Unwillingness caused by consumption of alcohol is a harmful state that has forced Iranian criminal system and many of other criminal systems to react and legislate in order to control and prevent such state of mind. Iranian legislator has recently legislated a controversial regulation (Article 264 of Islamic Penal Code) which has led to a fairly wide disagreement about the infliction of alcohol consumption punishment on consuming psychedelics and psychedelic tablets like methamphetamine, amphetamine, L.S.D and Ecstasy; In a way that some criminal courts choose the punisment of Hadd and some choose discretionary punishment for unwillingness caused by willful consumption of psychedelics. This Article, with a descriptiveanalytical method, argues that among two viewpoints, the viewpoint of opponents of Hadd punishment for consumption of psychedelics is more justifiable and more correct, because the first approach conforms with jurisprudence foundations and the rule of “Ehtiat in Hodud” and jurisprudential rules and penal policy of Islam in “Hodud” and because of its enjoyment from the support of famous jurisprudential views and majority of jurists; Article 264 of Islamic criminal law should be interpreted in light of  the viewpoint of opponents.