تقابل دادستان و دیوان کیفری بین‌المللی در برداشت از مبنای معقول و منافع عدالت در وضعیت افغانستان

شروع تحقیقات به تشخیص دادستان در وضعیت‌ افغانستان جلوه‌ای از اعمال صلاحیت دیوان کیفری بین‌المللی است. این رویکرد دادستان برای مقابله با انفعال شورای امنیت و دولت‌ افغانستان است که جرائم جنگی در قلمرو سرزمینی آن را به دادستان ارجاع ندادند. توسل دادستان به این شیوه متکی به احراز مبنای معقول در ماده (3)15 اساسنامه است که باید از سوی شعبۀ پیش‌دادرسی هم تایید شود. اما ارزیابی شعبۀ پیش‌دادرسی از وضعیت افغانستان نشان می‌دهد که صدور مجوز تحقیقات منوط به احراز منافع عدالت در ماده (c)(1)53 اساسنامه است. ازاین‌رو تحلیل رویۀ قضایی شعب مقدماتی و تجدیدنظر دیوان در این زمینه واجد اهمیت است. شیوۀ مطالعه در این نوشتار از نوع توصیفیتحلیلی است تا به یک پرسش پاسخ داده شود که کارکرد احراز منافع عدالت در رویۀ قضایی دیوان برای صدور مجوز تحقیقات دادستان در وضعیت افغانستان چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که موافقت با تقاضای دادستان براساس ماده (3)15 اساسنامه نیازمند احراز منافع عدالت در ماده (c)(1)53 اساسنامه نیست. بر این اساس رویکرد شعبۀ پیش‌دادرسی با استدلال فقدان منافع عدالت برای خودداری از صدور مجوز تحقیقات در وضعیت افغانستان با ماده (4)15 اساسنامه مطابقت ندارد. ازاین‌روا شعبۀ تجدیدنظر در نتیجۀ رسیدگی به اعتراض دادستان قائل به شروع تحقیقات در وضعیت افغانستان بدون لزوم احراز منافع عدالت است.

Conflict between the Prosecutor and the ICC Chambers about Understanding the Reasonable Basis and the Interests of Justice in the Afghanistan Situation

Initiating an investigation at the prosecutor discretion on Afghanistan situation is one of the mechanisms for exercising the ICC jurisdiction. This is the Prosecutor’s approach to counteract the inaction of the Security Council and the Afghanistan state which do not seek to prosecute war crimes on its territory. The Prosecutor’s consideration in this way relies on establishing a reasonable basis in article 15(3) of the Statute which must also be approved by the PreTrial Chamber. But the PreTrial Chamber’s assessment of the Afghanistan situation is in line with the interests of justice in article 53(1)(c) of the Statute and has prevented to initiate an investigation the Afghanistan situation. Therefore, the analysis of the ICC jurisprudence of the PreTrial Chamber and the Appeal Chamber in this regard is of importance, originality and research innovation. The method of study in this article is descriptiveanalytical and critical in order to answer a question: what is the function of the interests of justice in the ICC jurisprudence to initiate the Prosecutor investigation in the Afghanistan situation? Research findings show that the factor of interests of justice in article 53(1)(c) of the Statute is not related to the request of the prosecutor under article 15(3) of the Statute. Accordingly, the PreTrial Chamber’s approach to the argument that there is no interest in justice in refusing to issue a permit to investigate in the Afghanistan situation is inconsistent with the components of article 15(4) of the Statute. Therefore, the Appeal Chamber as a result of the Prosecutor’s appeal, considers to initiate an investigation in the Afghanistan situation without the need to pursue the interests of justice.