مبانی ارزیابی سیاست جنایی

با آن‌که ضرورت ارزیابی سیاست‌های جنایی امری بدیهی است، به دلیل نهادینه نبودن ارزیابی در سیاست‌گذاری‌های عمومی در ایران، بحث از میانی و چرایی ارزیابی سیاست جنایی برای سیاست‌گذاران ایرانی ضروری و سودمند است. هدف اصلی این مقاله یافتن بنیادهایی عقلانی برای ضرورت ارزیابی سیاست‌های جنایی است. مقاله به طور مشخص به طرح این پرسش میپردازد که ضرورت ارزیابی سیاست جنایی را بر چه بنیادهایی می توان استوار کرد. به این منظور با تکیه بر روش تحلیلی سه مبنا برای ارزیابی پیشنهاد می شود؛ آنها عبارتند از: عقلانیت، مبنای حقوقی به‌زمام‌داری و ملاحظات اقتصادی. عقلانیت، به عنوان نخستین بنیاد ارزیابی به معنای آن است که ارزیابی، جزء عقلانی هر مورد از سیاست‌گذاری عمومی از جمله سیاست‌گذاری جنایی است. ارزیابی، میزان دستیابی به هدف تعیین شده از هر سیاست یا برنامۀ خاص را روشن می‌سازد و دانش سیاست‌گذاران را نسبت به نتایج و آثار جانبی مثبت یا منفی کارشان افزایش می‌دهد و سرمایه‌ای برای برنامه‌ریزی‌های بعدی فراهم می‌آورد. دومین مبنای ارزیابی، مفهوم حقوقیِ به‌زمامداری است. بهبود کیفی برنامه‌های حکومت از رهگذر اجرای موفق و موثر سیاست‌ها به طور کلی و سیاست‌ها در قلمرو رویارویی با بزهکاری بویژه بدون مراعات شفافیت و پاسخگویی در برابر جامعه ممکن نیست. این دو شاخص به نوبۀ خود ارزیابی سیاست‌های گوناگون را ضروری می‌سازند. نظر به محدویت منابع جامعه و ضرورت تخصیص بهینۀ آنها، ارزیابی، بنیاد اقتصادی هم دارد. در واقع، اجرای هر سیاست‌گذاری باید با بالاترین درجۀ کارآیی و کمترین هزینه صورت گیرد.

The Foundations of Criminal Policy Evaluation

Although the necessity of evaluating criminal policies is of evident issues, the study of the foundations of criminal policy evaluation is essential for Iranian criminal policy makers. The aim of this article is to search for some rational foundations for criminal policy evaluation. Taking a descriptiveanalytical approach this article reviews evaluation and its relationship with public policy in general, briefly. The article, then, studies three major foundations of criminal policy. Rationality is the first major basis of criminal policy making. It means that evaluation is the very requirement of every single rational public policy making including criminal policy. The second foundation of policy making, according to this article, is good governance in its public law sense and as conceived in the literature of Human Rights. Indeed, there is a dire need to improve the quality of governance by applying effective policies, especially in controlling crime and delinquency. Due to the fact that transparency and accountability are two necessary indicators of good governance, implementing numerous evaluations of policies are needed. This, in its turn, helps achieve human and economic development goals and makes policy makers more aware of the results and sideeffects of the programs, if any. Evaluation has its own economic aspects and dimensions. Due to the resource limitations of the society, it is necessary to implement the most efficient policies at the lowest financial cost. Without evaluation such an objective seems not to be achievable.