نقش رهبران سیاسی اجتماعی در تعدیل سطح کیفرگرایی عمومی؛ مطالعۀ موردی کیفر مرگ

اگر در سیاست‌گذاریِ جنایی سهمی برای افکار عمومی به‌طور مستقل و مستقیم متصور باشیم، می‌توان از رسانه‌ها، گروه های فشار، روابط بین فردی، دولت و رهبران سیاسی‌اجتماعی به‌عنوان تاثیرگذارترین عوامل تغییر افکار عمومی و به‌طور خاص، تمایلِ عمومی به کیفر یا همان کیفرگرایی عمومی یاد کرد. به‌رغمِ اثرگذاری مستقیمِ رهبران دولت‌های پیشرو در توسعۀ عدالت کیفری، در ایران به جهت فقدان بسترهای حقوقی‌سیاسی لازم و نیز زمینه‌های تاریخی‌فرهنگی منحصربه‌فرد، آنان در اصلاحات کیفری کنشگری فعّالانه‌ای نداشته‌اند. با این حال در سال‌های اخیر، رهبران سیاسی‌اجتماعیِ ایران توانسته‌اند با تغییر جهتِ بنیادین از آسیب‌های ناشی از عمل مجرمانۀ مستوجبِ اعدام به آسیب‌های کیفرِ اعدام، سطحِ تمایل عمومی به کیفر اعدام را تعدیل کنند. یافته‌های پژوهش پیش‌رو نشان می‌دهد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌مثابۀ رهبران سیاسی با تکیه بر دو الگویِ کلان‌ساختاری، افکار عمومی را برای تعدیلِ کیفر اعدام در جرائم مواد مخدر و روان گردان آماده یا جهت‌دهی کرده اند: اول، ارزیابی‌های هنجاری با تکیه بر ملاحظات اخلاقی، آموزه‌های دینی‌مذهبی و الزاماتِ حقوق بشری؛ دوم، ارزیابی‌های تجربی که مشتمل است بر فقدانِ جنبۀ بازدارندگی و نرخ تکرارِ جرم در خویشان و نزدیکانِ اعدام‌شدگان، تاکید بر شکست دستگاه قضایی‌اجرایی در شناساییِ عاملان قاچاق موادمخدر و سرانجام برجسته سازیِ آسیب‌های کیفر اعدام بر خانوادۀ اعدام‌شدگان. این نوشتار می‌کوشد با تاکید بر «چگونگیِ» تغییر افکار عمومی از سوی رهبران سیاسی‌اجتماعی، نقش آنان را در تعدیل کیفرگرایی عمومی، به‌طور خاص کیفر مرگ، تبیین کند.

The Role of PoliticalSocial Leaders in Modifying the Level of Public Punitiveness: A Case Study of Capital Punishment

If we think that criminal policy is influenced by public opinion as an independent and direct factor, so, the media, pressure groups, interpersonal relationships, government and sociopolitical leaders can be considered as the most influential factors in changing public opinion, and in particular, public opinion about punishment or public punitiveness. Despite the direct influence of the leaders of the developing governments in the progress of criminal justice, they have not been actively involved in criminal reform in Iran due to the lack of the necessary legalpolitical contexts and unique historicalcultural backgrounds. However, in recent years, Iran’s sociopolitical leaders have been able to moderate the level of public interest about capital punishment by shifting the fundamental direction from death penalty to the damage inflicted by it. The findings of the present study show that, as political leaders, relying on two macrostructural models, the representatives of Islamic Parliament in Iran have prepared the public opinion to modify the death penalty for drug and psychiatric crime. First, normative assessments relying on ethical considerations, religious doctrines, and human rights requirements; and second, empirical evaluations that include lack of deterrence and recidivism rates in close relatives of the executed, emphasis on the failure of the criminal justice system and the executive to identify the main criminals and finally, highlighting the consequences of the death penalty to the families of the executed. This article seeks to explain the role of political and social leaders in moderating public punitiveness specifically the death penalty by emphasizing on how public opinion is changed by political and social leaders.