پیشگیری اجتماعی از جرایم امنیتی سایبری

گسترش و نفوذ فناوری های اطلاعات و ارتباطات و در پی آن پدیدار شدن فضای سایبر، تغییرات اساسی را در تمامی ابعاد زندگی آدمی از جمله امنیتِ ملی جوامع ایجاد کرده است. فضای مجازی با برخورداری از ویژگی های منحصر به ‌فرد، با توسل به فناوری تبادل اطلاعات امنیت ملی را با چالش های جدید و جدی مواجه کرده است که صیانت از آن به شیوه سنتی دشوار و ناکافی‌ است. هرچند مقابله کیفری در خصوص این جرایم اجتناب ناپذیر است، با توجه به واکنشی بودن این اقدام و اتخاذ آن پس از ارتکاب، نمی توان آثار سوء این جرایم را خنثی کرد. از این رو لازم است اقداماتی را مورد تحقیق قرار داد که به جای واکنش به این جرایم، از وقوع آنها پیشگیری کند. با توجه به ایرادات پیشگیری وضعی که به کلی مانع از ارتکاب جرایم نمی‌شود سیاست جنایی پیشگیرانه، بتواند راهبرد موثرتری برای مقابله با این تهدیدات نوین به شمار رود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی ضمن شناسایی مفهوم و مصادیق جرایم امنیتی سایبری به بررسی برنامه‌های پیشگیرانه اجتماعی جهت رویارویی با جرایم سایبری علیه امنیت ملی می‌پردازد و بدون آن که تاثیر سایر اقدامات پیشگیرانه را بکلی نفی کند، برنامه‌های پیشگیرانه اجتماعی را پیشنهاد و آثار مثبت آنها را معرفی می‌کند. در این میان می‌توان به برنامه‌های خانواده‌مدار، تدابیر آموزشی سایبری، بالا بردن سواد رسانه‌ای، تنظیم کدهای رفتاری، اطلاع‌رسانی و اطلاع‌گیری، توجه به حکمرانی خوب و شاخص‌های آن، مشارکت و اجماع‌گری، ارتقای پاسخگویی و شفافیت، فرهنگ‌سازی و تولید رسانه‌ای اشاره کرد.

Social Prevention of Cybersecurity Crimes

The expansion and influence of ICTs and the subsequent emergence of cyber space has made fundamental changes in all aspects of human life, including the national security of societies. Cyberspace with its unique features by the means of information exchange technology had put challenges to national security whose protection is traditionally difficult and inadequate. Although criminal proceedings against these crimes are inevitable, given the reactivity of this act and its adoption after the offense, it cannot undermine the harmful effects of these crimes. Instead, it seems that preventive criminal policy, in the form of social prevention can be considered as the most effective strategy to deal with these new threats. This article by a descriptive analytical method, identifies cybercrime crimes and examines social prevention programs for dealing with cybercrime against national security. The outcome of this study is to identify and validate the implementation of this preventive model.