امام رضا(ع) در مواجهه با اندیشه و عمل واقفیان

گرچه توقف بر شخصی از اهل بیت(ع) به‌عنوان آخرین امام(ع) و مهدی منتظر(ع)، مسیله بی‌سابقه و جدیدی نبوده اما گروهی از شیعیان که امام کاظم(ع) را مهدی و قایم منتظر می‌دانستند و بر همین اساس رحلت آن حضرت را منکر گشته و از پذیرش امامت حضرت رضا(ع) سر باز زدند با نام واقفیه یا واقفه شناخته شدند. این گروه به‌دلیل اینکه تهدیدی جدی برای تفکر اصیل شیعه به‌حساب می‌آمد کانون توجه و اهتمام امام‌ رضا(ع) قرار گرفت و بخش وسیعی از توان و فرصت پیش‌روی حضرت را مصروف خود ساخت. به همین مناسبت، واکاوی ماهیت و شخصیت‌های جریان مذکور، از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهشگران و تحلیلگران مطالعات اسلامی قرار گرفته است. گرچه در معرفی فرقه مذکور، آثار ارزشمند و قابل توجهی ارایه شده اما تحلیل روابط و مواضع متقابل واقفیه و امام رضا(ع) کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، نگارنده از زاویه مذکور با روش توصیفی _ تحلیلی و با شیوه گردآوری کتابخانه‌ای در دو محور، بحث جریان واقفیه را مورد بررسی قرار داده است: 1. چیستی و کیستی واقفیه؛ 2. نحوه مواجهه امام رضا(ع) با این جریان.