تحلیل حکایت های «مثل امام رضا (ع) باش» بر پایۀ انگارۀ تفکر چند بعدی لیپمن

متیو لیپمن برنامۀ کاربردی فلسفه برای کودکان (فبک) را به‌عنوان برنامۀ آموزشی در اوایل دهۀ 1970 مطرح کرد و به همّت و اندیشۀ وی به‌تدریج تکامل یافت، چنان ‌که استقبال کودکان و معلّمان به‌عنوان مخاطبان آن، سبب گسترش این برنامه در جامعۀ آمریکا و دیگر جوامع اروپایی، آفریقایی و آسیایی شده‌ است. پرورش قدرت تفکّر و استدلال در کودکان هدف لیپمن از برنامۀ فبک است تا زمینة پرورش انسان‌هایی متفکّر، آگاه، هدفمند، پرسشگر و خلاّق فراهم شود. داستان‎هایی ابزار برنامۀ فبک هستند که با شگردهای این برنامه نگاشته شوند تا کودک و نوجوان را به حلقۀ کندوکاو رهنمون کنند. تفکّر چندبُعدی شامل تفکّر خلاق، مراقبتی، انتقادی و مشارکتی است که لیپمن و همکاران وی برای پرورش ذهن پرسشگر و چالشی در مخاطب (کودک و نوجوان) تبیین و تعریف کرده‌اند. روایت‌های برگرفته از زندگی اسوه‌های مذهبی بازدهی ارزشمندی برای بومی‌سازی گونه‌های تفکّر، زمینه‌های مفاهیم و پرسش‌های فلسفی و ذهنی آن دارد؛ بنابراین، روایت‌های دینی و مذهبی به استناد عناصر فانتزی (شگرف و شگفت)، شخصیت‌هایی انتخابی و الگوهایی ارزنده می‌تواند معیاری خوب در اجرای برنامۀ فلسفه برای کودکان باشد. این پژوهش گونه‌های تفکّر را در مجموعة حکایت‌های «مثل امام رضا (ع) باش» از حسین میرزایی بر پایۀ تفکّر چندبعدی لیپمن با رویکردی توصیفی تحلیلی بررسی کرده‌ است. دستاورد این پژوهش حاکی است که این حکایت‌ها محرکی قوی برای کندوکاو فلسفی هستند و ظرفیت لازم را برای تبیین مفاهیم و پرسش های فلسفی و ذهنی دارند، چنان‌که تبادل اندیشه و مهارت‌های فکری و استدلالی یا تفکّر انتقادی و خلاق از مهم‌ترین و برجسته‌ترین گونه‌های تفکّر در مجموعة حکایت‌های «مثل امام رضا (ع) باش» هستند.

an analysis of the stories ’be like imam reza (a.s.)’ “mesl-e- imam reza bash” based on lipman’s multi-dimensional thinking theory

mathew lipman proposed the applied philosophy for children program as an educational program in the early 1970s, and with his effort and thought, it gradually evolved, as the acceptance of children and teachers as its audience, caused the expansion of this program in the american society and other european, african and asian societies. cultivating the power of thinking and reasoning in children is lipman’s goal of the fabak program to provide the ground for the cultivation of thoughtful, knowledgeable, goal-oriented, questioning and creative people. stories are the tools of the fabak program, which are written using the methods of this program to guide children and teenagers to the digging loop. multidimensional thinking includes creative, caring, critical and collaborative thinking that lipman and his colleagues have explained and defined to develop a questioning and challenging mind in the audience (children and teenagers). narratives taken from the lives of religious ascetics have a valuable yield for localizing the types of thinking, the fields of concepts and philosophical and mental questions; therefore, religious and religious narratives based on fantasy elements (wonderful and wonderful), selected characters and precious models can be a good standard in the implementation of the philosophy program for children. the current research has investigated the types of thinking in the collection of anecdotes “be like imam reza (as)” by hossein mirzaei based on lipman’s multidimensional thinking with a descriptive- analytical approach. the results of the research indicate that these anecdotes are a strong stimulus for philosophical exploration and have the necessary capacity to explain philosophical and mental concepts and questions, such as the exchange of ideas and intellectual and reasoning skills or critical and creative thinking are among the most important and prominent types of thinking in the group. the stories are “be like imam reza (as)”.