پیشینه تاریخی آستان قدس رضوی در دوره افشاریه

از عصر صفویه، جایگاه مذهبی عمرانی ممتاز آستان قدس رضوی عملکرد سیاسی تاثیرگذار آن را نیز به دنبال داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، حاکمان کرسی ایالتی همچون خراسان تضعیف و برکنار شدند و مقدمات خودمختاری بزرگان شهری از جمله متولی بارگاه امام ثامن (ع) مهیا شد. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است که آستان قدس رضوی چه جایگاهی در دوره‌ افشاریه داشت؟ در پاسخ، به این برآورد می‌رسیم که در دوره‌ افشاریه، آشوب و ناامنی اجتماعی فراگیر از یک‌سو موجب مصادره‌ اموال بارگاه امام هشتم شیعیان (ع) توسط مدعیان سلطنت شد و از سوی دیگر، زمینه‌ طلب استغاثه طبقات مختلف جامعه حتی فرمانروایان در قالب زیارت، سکونت، تدفین و اقدامات عمرانی را فراهم آورد. این پژوهش با رویکرد تاریخی و شیوه‌ جمع‌آوری داده‌های کتابخانه‌ای و اسنادی تاریخی از منابع دست ‌اول تاریخی پس از توصیف و طبقه‌بندی جنبه‌های گوناگون جایگاه آستان قدس رضوی به تحلیل و تفسیر این ویژگی‌ها و تاثیرات مختلف سیاسی اجتماعی آن می‌پردازد.

historical background of āstān quds razavi in the afshariah period

since the safavid era, the privileged religious status of āstān quds razavi had influenced its political performance. with the collapse of the safavid government, state rulers such as khorasan were weakened and dismissed and preparations were made for the autonomy of urban elders, including the guardian of the court of imam reza (as). based on this, the current research is trying to find an answer to the question, what was the position of āstān quds razavi in afshariah period? in response, we come to the conclusion that during the afshariah period, chaos and pervasive social insecurity on the one hand caused the confiscation of the property of the court of the 8th shiite imam (as) by the claimants of the monarchy; and on the other hand, it provided the basis for seeking help from different classes of society, even rulers in the form of pilgrimage, residence, burial and construction measures. this research, with the historical approach and the method of collecting historical library and documentary data from historical first-hand sources, after describing and classifying various aspects of the location of āstān quds razavi, analyzes and interprets these features and its various political and social effects.