واکاوی روایت خواجه اباصلت از امام رضا (ع) مبنی بر عدم جسمانیت عرش خداوند

شناخت «حقیقت عرش» همواره از مسائل پیچیده و پراهمیت برای دانشمندان و صاحبان علم و معرفت بوده که دلیل آن آیات شریفه‌ قرآن مانند: «الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‏»(طه، 5) و روایات مرتبط بوده که به‌صراحت از عرش سخن گفته است؛ بنابراین اندیشمندان دینی از جمله مفسران و متکلمان در این باره به فحص و جست‌وجو پرداخته‌اند. هدف پژوهش این است که با بررسی مفهوم حقیقی عرش، با توجه به ضرورت شناخت آن در حوزه‌ جهان‌شناسی و خداشناسی و معارف الهی، درصدد پاسخی روشن به برخی ابهام‌ها مانند تفکر مشبهه و مجسمه باشد که در این موضوع وجود دارد. روش تحقیق، کتابخانه‌ای و تحلیلی است و دستاورد پژوهش با توجه به احادیث امام رضا (ع) به‌خصوص روایت خواجه اباصلت از امام رضا (ع)، این است که عرش الهی جسم نیست و حقیقتی مستقل و از جنس حقایق غیبی و در مرتبه‌ عوالم مجردات است و مراد  از حقیقت عرش، جایگاهِ تدبیر و مدیریت و ربوبیت الهی و مقامی‌ است‌ که منشا صدور احکام عالم بوده و همه اوامر الهی به سوی آن منتهی می‌شود و عرش، علم الهی نیز به شمار می رود.

analyzing the hadith of khājeh abāṣalt from imam riḍā) as (about the incorporeality of allah’s throne

knowing the &truth of ʿarsh& has always been one of the most complex and important issues for scientists and people of knowledge, the reason for which is the noble verses of the qur’an: “most gracious is firmly established on the throne” (ṭāhā, 5) and related hadiths that clearly speak about ʿarsh; therefore, religious thinkers, including commentators and theologians, have examined and searched for this. the purpose of the research is to investigate the true concept of ʿarsh, considering the necessity of knowing it in the field of cosmology, theology, and divine knowledge, to seek a clear answer to some ambiguities, such as the thinking of the sect moshbeheh and mojassameh, which exist in this matter. and the result of the research according to the hadiths of imam riḍā (as), especially the hadith of khājeh  abāṣalt from imam riḍā (as), is that allah’s throne is not material and it has an independent truth and is of the type of unseen truths and in the order of immaterial worlds, and what is meant by the truth of the throne is the place of planning and management and the divine lordship and authority that was the source of issuing world orders, and all divine commands lead to it, and ʿarsh is also considered as divine knowledge.