مدیریت بحران در سیرۀ امام رضا (ع) (مطالعۀ موردی: ماجرای ولایت‌عهدی)

مدیر موفق کسی است که در مواجهه با بحران، از موقعیت‌ها بهترین و سریع‌ترین بهره را  ببرد. یک مدیر بحران راه حل معقولی برای برطرف کردن شرایط غیرعادی در بازگشت به منافع و ارزش‌های اساسی تامین می‌کند. این شرایط غیرعادی معمولا با نشانه‌هایی مثل تهدید بودن برای ماهیت وجودی و کلیت سازمان، غافلگیرکننده بودن، نیاز به تصمیم فوری و تغییر شناخته می‌شود. پژوهشگران در زمینه‌های مختلف مدیریتی دست به مطالعه رفتارهای مدیریتی عام و خاص مدیران الهی زده‌اند تا اصول مدیریتی در قالب ارزش‌های اسلامی را کشف کنند. این مقاله به ‌روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد کیفی پدیدارشناسی و استفاده از روش تحلیل هرمنوتیک در مطالعه متون انجام شده است. این پژوهش، پاسخی است به چگونگی مدیریت بحران در سیره امام رضا (ع) در ماجرای ولایت‌عهدی ایشان که مامون عباسی پیشنهاد کرد. در وهله اول مولفه‌های اصلی و مهم و مرتبط آن دوران را بررسی می‌شود. همچنین مولفه‌های فرصت‌گون و تهدیدآفرین در قالب مولفه‌های زمینه‌ای و حکومتی مطالعه می‌شود. سپس با سیرة امام به بررسی اقدامات امام رضا (ع) در مدیریت این بحران، چه مربوط به پیش از بحران برای پیشگیری یا برای آمادگی، چه حین بحران و چه مربوط به مدیریت دوران بعد از بحران پرداخته می‌شود.

crisis management inspired by imam riḍā’s (as) life style(case study: the event of succession)

a successful manager is someone who, in situations, reaps the best and fastest benefits at times of crisis. in dealing with unusual set of circumstances, a crisis manager provides a reasonable solution to reclaim the fundamental interests and values. these uncustomary occurrences usually get recognized as signs of being a threat to the whole existence of the organization and a rather surprising event, thus, the need for immediate decision and change is fittingly acknowledged. researchers of various management fields have studied both generalized and specialized behaviors of divine managers to discover the management principles existing within islamic values. this paper has studied the topic by utilizing the analyticaldescriptive method by means of hermeneutic analysis procedure and a qualitative approach of phenomenology. the following findings answer the inquest regarding the approach of imam riḍā (as) to being offered the successor position by maʾmūn abbasi. first of all, the mainly related and important components of that era are examined. furthermore, both opportunity and threat inducing components are studied in the form of contextual and governmental constituents. then, using the approach of imam riḍā (as) in this case, the actions took by his majesty (as) are examined in managing the crisis at the time, whether it’s related to precrisis preventions and preparation or during the crisis itself and postcrisis management proceedings.