خوانش قصّه‌های کودک و نوجوان رضوی مرتضی دانشمند بر پایۀ نظریۀ لیپمن (مجموعۀ ‌قصّه‌های مهمان امام رضا (ع) و آفتاب خراسان)

برنامه فلسفه برای کودکان متیو لیپمن، آموزه‌های پرورش ذهن را مبتنی بر پرسش‌خیزی و چالش‌انگیزی به ناخودآگاه کودک و نوجوان انتقال می‌دهد و بدون اینکه ذهن کودک با اصطلاحات خاص فلسفی درگیر شود، ذهن وی را پرسشگر تربیت می‌کند و اندیشه‌هایش را از طریق متن‌های روایی و داستانی آموزش می دهد. برنامه فلسفه برای کودکان (فبک)، ادب روایی را ابزاری مناسب برای پروراندن ذهن کودک می‌داند تا پرسشگر باشد و پرسش مبتنی بر آگاهی از حل بحران، خلاقیّت، اندیشه و شناخت از هستی، جهان پیرامونی و باید و نبایدهای زندگی در ذهن وی شکل گیرد. این پژوهش، قصّه‌های «مهمان امام رضا (ع)» و «آفتاب خراسان» را با تکیه بر الگوی متیو لیپمن از منظر غنای ادبی، فلسفی و روان­شناختی با رویکردی توصیفی تحلیلی بررسی کرده و اثرگذاری قصّه های مطالعه‌شده را بر گسترش نگرش اسلامی و مذهبی کودک با هدف افزایش میزان پرسشگری و چالش‌خیزی ذهن وی نشان داده‌ است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد، قصه های مطالعه‌شده، غنای فلسفی دارند، چون پرسشگری و چالش خیزی در حیطۀ منطق و علم حقوق در ذهن کودک می‌آفرینند، اگرچه پیرنگ برخی قصّه ها برای کودک جنبۀ باورناپذیری دارد. شخصیت‌پردازی و فضاسازی قصّه ها از زاویه غنای ادبی ضعیف است و بافت روایت گونه بدون گفت‌وگوی آن‌ها، خستگی کودک را در پی خواهد داشت. البتّه واژگان و بافت جمله ­بندی برای گروه سنی «ب» و «ج» مناسب و نشانه غنای روان‌شناختی قصّه‌های مورد مطالعه است.

the study of morteza daneshmand’s razavi stories for child and teenage audiences based on lipman’s theory)story collections include: guest of imam riḍā) as) and the sun of khorasan(

matthew lipman’s philosophy for children conveys the teachings of the mind’s cultivation to the subconscious state of children, and teenagers, predicated by questioning and challenging; it guides their intellect towards becoming curious while educating their thoughts. philosophy for children (p4c) recognizes narrative literature as an optimal tool in cultivating the child’s mind in embodying inquest and forming the procedural challenging of the knowledge of crisis resolution, creativity, conception and the apprehension of the universe, comprehension of the surrounding world, and the do’s and don’ts of the world. this research inspects the stories of “guest of imam riḍā (as)” and “the sun of khorasan” based on lipman’s framework according to literary, philosophical, and psychological affluences using the analyticaldescriptive method and demonstrates the effects of the studied stories on broadening the islamic and religious perspective of the child in hopes of improving the desire of the child for challenging and questioning the world. the findings indicate that the stories studied in this paper have philosophical affluence because they construct the inspection and exploration abilities of the child in the field of logic and law even though some stories have implausible themes. in contrast, the characterization and the theme contextuality of the stories are underdeveloped regarding their literary affluence and the narrativelike patterns without conversations will grow the child bored. however, the phrasal patterns remain appropriate for the age groups belonging to the middle grade (mg) and young adult (ya), and thus, the stories in question prove to be psychologically influential.