سبک‌شناسی آوایی قصیدۀ «تائیه» دعبل خزاعی در مدح امام رضا (ع) و اهل بیت(ع)

سبک‌شناسی می‌کوشد تا از طریق مطالعۀ ساختار متن و تجزیه و تحلیل عناصر آن، جنبه‌های ادبی، زیبایی‌شناسی و عاطفی ورای متن را کشف کند. یکی از مهم ترین موضوعات قابل بررسی در سبک شناسی، سبک شناسی آوایی یا موسیقایی اثر ادبی است که افزون بر تشریح واحدهای آوایی (صدا و آهنگ) در یک موقعیت زبانی، به کشف واکنش‌های روحی و عاطفی آفرینندۀ اثر کمک می کند. از جمله متونی که شایستگی بررسی و تحلیل سبک‌شناسانه را دارد، قصیدۀ «تائیه» مشهور به «مدارس آیات» دعبل خزاعی است که آن را در محضر امام رضا (ع) و در مدح آن امام همام و اهل بیت (ع) سرود. دعبل از برجسته‌ترین شاعران متعهد شیعی است که آوازه شجاعت و ظلم‌ستیزی‌اش زبانزد همگان بوده و سوزوگداز وی در مصیبت‌های اهل‌ بیت (ع) در تک‌تک ابیات این قصیده موج می زند. این پژوهش، با رویکرد سبک‌شناسی توصیفی و روش توصیفی تحلیلی، به تبیین نمودهای برجسته سبک‌شناسی آوایی این قصیده پرداخته و نقش آن را در ارتباط با اهداف و اندیشه شاعر بررسی کرده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در سطح آوایی هر یک از عناصر آوایی، موسیقی بیرونی (وزن عروضی)، موسیقی کناری، موسیقی درونی (واج آرایی، تکرار، جناس، ردالعجز الی صدر)، موسیقی معنوی (تضاد، مقابله و مراعات نظیر) علاوه بر زیبایی و مجذوب ساختن مخاطب به موسیقی قصیده، امکان درک و فهم معانی را نیز برای او فراهم می کند.

Phonetic Stylistics of the Tāʾīyeh Ode by Diʿbil Khuzāʿīin Praise of Imam Riḍā (as) and Ahl alBayt (as)

Stylistics seeks to discover the literary, aesthetic, and emotional aspects beyond the text by studying the structure of the text and analyzing its elements. One of the most important topics in stylistics is the phonetic or musical stylistics of a literary work that examines the use of phonetic units (sound and melody) in a linguistic situation as well as the expressive function of language sounds. Among the texts that deserve to be studied and analyzed stylistically, the ode Tāʾīyeh known as the Schools of Verses of Diʿbil Khuzāʿī, who recited it in the presence of Imam Riḍā (as) and in praise of the great Imam and Ahl alBayt (as). Diʿbil is one of the most prominent committed Shiite poets, whose reputation for courage and antioppression is wellknown, and his fervor in the calamities of the Ahl alBayt (as) is present in each of the verses of this poem. This research, with the approach of descriptive stylistics and descriptiveanalytical method, has explained the prominent manifestations of phonetic stylistics of this poem and has examined its role in relation to the goals and thought of the poet. The results of this study show that at the phonetic level of each of the phonetic elements, external music (prosodic weight), side music, internal music (phonology, repetition, puns, rad al‘ajz ilá ṣadr), spiritual music (contrast, confrontation and murā’āt naẓīr) in addition On the beauty and fascination of the audience with the music of the poem, it also provides the possibility of understanding the meanings for him.