ارائه مدل حکمرانی در سازمان‌های موقوفه (مطالعۀ موردی: آستان قدس رضوی)

وقف به عنوان یک سنت حسنه از قدیم در ایران مورد توجه بوده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش‌شناسی داده‌بنیاد، به ارائه مدل حکمرانی سازمانی برای آستان قدس رضوی، بزرگترین سازمان موقوفه ایرانی و یکی از بزرگترین بنیادهای عام‌المنفعه جهان اقدام کرده است. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با مدیران ارشد این نهاد با حداقل 10 سال سابقه فعالیت مدیریتی به انجام رسیده و تحلیل داده‌های به دست آمده بر اساس رویکرد ظاهرشونده گلیزری و با استفاده از مدل خانواده c6 بوده است. نتایج تحقیق بیانگر اشتراک اکثر اصول حکمرانی احصا شده با اصول جهانی حکمرانی از جمله شفافیت و پاسخ‌گویی بوده که البته مفهوم اصل پاسخ‌گویی در مدل به دست آمده متفاوت است. نظریۀ استفاده شده با نظریۀ عاملیت و مدل حکمرانی به دست آمده نیز با مدل آنگلوساکسون نزدیکی نسبی دارد؛ اما در مواردی هم تفاوت‌های مهمی دیده می‌شود. مطابق مدل به دست آمده، حیات اجتماعی، انگیزش و باورهای درونی منعکس کننده علل وقوع مقولۀ محوری یعنی حکمرانی موقوفاتی بوده و توسعۀ پایدار و حفظ کرامت انسانی پیامدهای اصلی این مقوله است.

Provide a Model of Corporate Governance in Endowment Organizations (Case Study: Āstān Quds Razavi)

Waqf has long been considered a good tradition in Iran. Using grounded theory methodology, this study has presented a cirporate governance model for Āstān Quds Razavi, the largest Iranian endowment organization and one of the largest charities in the world. Data collection was done through semistructured interviews with senior managers of this institution with at least 10 years of management experience, and the analysis of the obtained data was based on the emergent Glaserian approach, using the 6C family model. The results of the study indicate that most of the achieved principles are shared with the global principles of corporate governance, including transparency and accountability, although the concept of  accountability in the model is different. The provided model is not fully correlated with any of widely used international models, but has lots of similarities with the AngloSaxon Model; while the applied theory is similar to the agency theory of corporate governance. Social life, motivation, and inner beliefs are identified as the causes of the main category, named endowment governance, while sustainable development and human dignity are listed as the consequences.