بررسی نقش آستان قدس در تعمیر و بازسازی مجموعه شاهچراغ

شیراز یکی از شهرهای مهم مذهبی ایران است و این اهمیت به دلیل وجود مقبره شاهچراغ احمد بن موسی(ع) برادر امام رضا(ع) است. این مقبره از لحاظ معماری چند قرن سابقه دارد. طی دو قرن اخیر چند بار گنبد شاهچراغ آسیب دید که مرمت و بازسازی شد و اکنون به یکی از مهم ترین مجموعه‌های زیارتی شیعیان تبدیل شده است. مرمت گنبد و بارگاه شاهچراغ به شکل کنونی آن در دوره پهلوی و با همکاری آستان قدس انجام گرفت؛ موضوعی که تاکنون در پژوهش‌ها هنر و معماری به آن توجه نشده است. اسناد و مدارک موجود ابعاد بیشتری از چگونگی شروع همکاری آستان قدس در دوره نیابت تولیت فخرالدین شادمان، سید جلال الدین تهرانی، محمد مهران، امیر عزیزی، باتمانقلیچ و پیرنیا طی سال‌های 1337 تا 1348هجری شمسی نشان می‌دهند که در تحقیقات و پژوهش‌های فارس شناسی به کلی نادیده گرفته شده‌اند. در این مقاله با تکیه بر اسناد منتشر نشده آستان قدس  و روزنامه‌های چاپ مشهد و شیراز در آن دوره، علل و چگونگی همکاری آستان قدس در تعمیرات و بازسازی گنبد شاهچراغ، سیاست‌ها و فعالیت‌های هرکدام از نایب التولیه‌ها، هزینه‌های صرف شده در تعمیرات، تاثیرات هنری و معماری مشهد و اصفهان بر گنبد و مجموعه شاهچراغ بررسی می شود.

The study of thy role of Astane Qods in repairing Shah CheraghComplex

Shiraz is one of the important Iran’s religious cities and its importance is because of a Shah Cheragh’s shrine (Ahmad ibn Musa’ Imam Reza’s brother). The Shrine has a history of several centuries of architecture. during the last two centuries Shah Cheragh’s dome has been damaged that has been reconstructed and now is one of the most important pilgrimage complex of Shias. The current reconstructing of Shah Cheragh has happened during Pahlavi dynasty with the help of Astane Qods. A subject that has not been paid attention in art and architecture researches. The available documents shows more aspects that how Astane Qods started its cooperation during the custodianship of Fakhr aldin shade man, Seyyed Jalal aldin Tehrani, Mohammad Mehran, Amir Azize, Butmun Qelich and Pirnia, during the years 13371348, that has been neglected in Persianologist researches. In this Article which relies on newspapers published in Mashhad and Shiraz tries to investigate the reasons and the manner of Astane Qods cooperations in repairing and reconstructing of Shah Cheragh’s dome, policies and activities of each Nayeb altolieah, paid expenses on repairing, artistic and architectural effects on the dome and the complex of Shah Cheragh.