بررسی روایات امام رضا(ع) در تفسیر روح المعانی آلوسی

تفسیر آیات قرآن کریم با کمک روایات به ‌ویژه احادیث اهل‌ بیت(ع) پیشینه‌ای به قدمت قرآن دارد و مفسران فریقین برخی از روایت تفسیری را برای تبیین معارف قرآن ذکر کرده‌اند. از این رو بررسی روایات نقل‌شده توسط علمای اهل تسنن برای تقریب دیدگاه‌ها و بیان نکات اشتراک و افتراق دارای اهمیت است؛ ازجمله مفسرانی که روایات اهل‌بیت را مورد استناد قرار داده است، سید محمد آلوسی از علمای سلفی قرن سیزدهم در تفسیر «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم» است؛ پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی روایات نقل‌شده از امام رضا(ع) در این تفسیر می‌پردازد؛ لذا با معرفی مختصر تفسیر روح المعانی و نویسنده آن به بیان تعابیر گوناگون وی از حضرت رضا(ع) پرداخته و منابع مورد استفاده وی در این روایات را بر می‌شمارد. آن‌گاه روایات سیزده‌گانه رضوی نقل ‌شده در تفسیر مذکور را مورد مداقه قرار داده و با بررسی سندی آن‌ها و ذکر منابع احادیث مورد اشاره از کتب حدیثی و تفسیری فریقین، ضمن اشاره اجمالی به محتوای روایات، اشتباهات احتمالی آلوسی را تذکر می‌دهد.

Analysis of the Narrations of Imam Riḍā (as) in the Tafsīr Rūḥ alMa’anī of Ālūsī

The interpretation of the verses of the Holy Qur’an with the help of narrations, especially the hadiths of the Ahl alBayt (as), has a history as old as the Qur’an, and the commentators of the two sects have mentioned some interpretive narrations to explain the teachings of the Qur’an. Therefore, it is important to study the narrations narrated by Sunni scholars in order to bring the views closer and to express the points of commonality and difference; among the commentators who have cited the narrations of the Ahl alBayt (as) is Seyed Mohammad Ālūsī, one of the thirteenthcentury Salafī scholars in his Tafsīr Rūḥ alMa’anī fi Tafsīr alQur’an al‘Aẓīm. The present study comparatively examines the narrations narrated from Imam Riḍā (as) in this Tafsīr; therefore, by briefly introducing the interpretation of Rūḥ alMa’anī and its author, it expresses his various interpretations of Imam Riḍā (as) and enumerates the sources used by him in these narrations. Then by examining the thirteen narrations of Raḍavi quoted in the abovementioned Tafsīr and their authenticity and mentioning the sources of the mentioned narrations and commentary books of the sects, while briefly referring to the content of the narrations, it points out the possible mistakes of Ālūsī.