بررسی تطبیقی مضامین رضوی در شعر «خوشدل تهرانی» و «محمدحسین الغروی الاصفهانی»

شعر آیینی یکی از گونه‌ها‌ی شعر تعلیمی است که پیشینه‌ای کهن در ادبیّات دارد. جایگاه والای امام رضا (علیه‌السلام) در میان شیعیان و به‎ویژه حضور ایشان در ایران، سبب شده است که شاعرانِ هر گوشه از این دیار با سرایش مدیحه‎ها و مرثیه های زیبا، آثاری ارزشمند بیافرینند و گام‌های بزرگی در غنای ادبیّات دینی بردارند. در این میان، «محمدحسین غروی اصفهانی» و «خوشدل تهرانی» نمونه‎هایی بارز از شاعران خوش‎ذوقی هستند که غالب اشعار آنان را مدح و ستایش اهل بیت (علیه‌السلام) تشکیل می دهد. در این پژوهش، نخست بنا بر جایگاه و رسالت ادبیّات تطبیقی، بر بنیان دیدگاه‌های مکتب آمریکایی، که تاکید بر مطالعات زیباشناختی، میان‎رشته‌ای و بینافرهنگی از ویژگی‌های برجستۀ این نظریه است، پیش رفته و سپس به روش توصیفی تحلیلی، با استناد به شواهدی از اشعار این دو شاعر، با هدف بررسی تطبیقی مضامین رضوی به مدایح و مراثی ایشان پرداخته شده است. یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که دو شاعر در مباحثی چون بیان فضایل اخلاقی امام (علیه‌السلام)، حکمت و علم، منزلت و فضیلت های امام (علیه‌السلام)، ولایت، وجه تسمیه امام، کرامت بارگاه مطهر امام، حوادث تاریخی زندگی امام (علیه‌السلام)، نماز باران و حدیث سلسله‎الذهب، ضامن‌آهو، شوق زیارت، شفاعت و... دارای شباهت و وجوه تفاوتی هستند. نتایج حاکی از آن است که اشعار رضوی خوشدل تهرانی به‎سبب تصاویر ادبی زیبا و مضامین متنوّع آن، نمود برجسته تری نسبت به شعر غروی اصفهانی دارد و تاثیر بیشتری بر مخاطب گذاشته است هرچند در شعر غروی نیز مضامین بدیع زیبایی به‎چشم می خورد.

Comparative Study Of Raḍavī’s Themes In Poetry Of Khoshdel Tehrani And Mohammad Hossein AlGharavi AlIsfahani

Ritual poetry is one of the types of teaching poetry that has an ancient background in literature. The supreme position of Imam Riḍā (as) among the Shiites, and especially his presence in Iran, has caused the poets of every corner of this land to create beautiful inspirational works and make great works in this regard, and taking steps thereafter a great deal in the richness of religious literature. Meanwhile, Mohammad Hossein Gharavi Isfahani and Khoshdel Tehrani are a typical example of the wellknown poets who form the majority of their poems and praise Ahl alBayt (as). In this research, firstly, according to the position of the comparative literature, it proceeds from the perspective of the American school, which emphasizes the aesthetic, interdisciplinary, and interdisciplinary studies of the prominent features of this theory, and then, through a descriptiveanalytical method, based on evidence of the poetry of these two poets, with the aim of comparative study of the themes of Raḍavī in ​​his mediates and his successor, has been discussed. The findings of this research indicate that the two poets in the discussions such as: The expression of the moral virtues of Imam (as), the wisdom and knowledge, the dignity and virtues of Imam (as), the wilāyat (authority), the imam’s signification, the dignity of the Imam, the historical events of Imam’s life (as), prayer asking for rain, and the hadith of the Ḍāmin Āhū (deer guarantor), the passion of pilgrimage, intercession, etc., have similarities and different aspects; the results indicate that the Raḍavī  theme of Khoshdel Tehrani poetry, due to the beautiful literary images and its various themes, has had a more influential effect on the audience than the poetry of Isfahani, although in the poetry of Gharavi there are also some beautiful new themes.