روش‌های تربیتی فرهنگ‌سازی اقامۀ نماز در سیرۀ رضوی

دوران امامت و رهبری امام رضا (علیه‌السلام) با تهدیدهای فرهنگیِ اندیشه ناب‌محمدی و اعتقادات مسلمانان همزمان بود، به‌‌طوری‌که ترجمه کتاب‌های یونانی و هندی برای ترویج افکار الحادی و ضدّاسلامی، همچنین تبلیغ سران سایر ادیان، تحریف و جعل احادیث و ظهور فرقه‌های مختلفی چون غلات، مفوضه، مشبهه، مجسمه و... عصر ایشان را با بحران‌های اعتقادی و فرهنگی روبه‎رو ساخته بود. حضرت در چنین فضایی سعی کرد تا با اصلاح عقاید، باورها و نگرش‌ها و نهادینه‎سازی و فرهنگ‌سازی اجرای اوامر و دوری مردم از نواهی شارع مقدس اسلام، زمینه‌های کمال و سعادت آنان را فراهم کند. نماز یکی از فرایضی است که امام برای اقامۀ صحیح و پالایش آن از خرافات و تحریفات با سیرۀ رفتاری و گفتاری، سعی در فرهنگ‌سازی آن در جامعه داشت. این نگاشت به روش توصیفی‌‎‎تحلیلی، ضمن بررسی فرمایش‎ها و سیرۀ رفتاری حضرت رضا (علیه‌السلام)، روش‌های تربیتی اتخاذ از آن را مدلی جهت فرهنگ‌سازی نماز در جامعه اسلامی می‌داند. نتایج مقاله نشانگر آن است که با کاربست روش‌های تربیتی اسوه‌سازی و اسوه‌مداری، تبشیر و تشویق، انذار و بیم‎دادن، جلب ‌توجه، اعطای ‌بینش، روش غیرمستقیم و... در زندگی می‌توان با تاسّی به امام رضا (علیه‌السلام) نماز را در جامعۀ دینی به‎صورت یک فرهنگ نهادینه کرد.

Educational Methods of Culturalizing the Prayer in the Raḍavī Conduct

The era of Imamate and leadership of Imam Riḍā (as) coincided with cultural threats against pure Mohammadi thought and Muslim beliefs, so that translating Greek and Indian books to promote atheistic and antiIslamic thoughts, as well as propagating the heads of other religions, distorting and counterfeiting hadiths and the emergence of different sects such as Ghulāt, Mufawwaḍeh, Mushabbaheh, Mujassameh, etc. have encountered his era with a variety of religious and cultural crises. In such an atmosphere, the Imam tried to provide the grounds for perfection and prosperity by reforming the beliefs and attitudes, and by culturalizing the execution and people’s avoiding from the prohibitions of the sacred law of Islam. Prayer is one of the religious practices that the Imam tried to cultivate it in the society by purifying it and removing the superstitions and distortions from it. This article based on descriptiveanalytical method examines the teachings and behavior of Imam Riḍā (as) and considers the educational methods adopted by him as a model for the cultivation of prayer in Islamic society. The article shows that by applying educational methods of modeling, exhortation, encouragement, warnings and fear, giving insight, and indirect way in the life, one can culturalize the prayer in the religious community by following the instructions of Imam Riḍā (as).