قدرت نرم در سیره رضوی

«قدرت نرم» کلیدواژه‌ای اساسی در واژگان علوم سیاسی معاصر است که کاربست و مفهوم آن سابقه‌ای طولانی دارد و در سیرۀ معصومان و بزرگان دین مبین اسلام به‎کرّات نمونه‌های توجه و کاربست آن مشاهده می‌شود. در این میان، سیرۀ فردی و حکومتی حضرت امام علی بن موسی‌الرضا (علیهم ا‌السلام) مشحون از مواردی است که عنایت ویژۀ ایشان به این مفهوم سرنوشت‌ساز را چه در دوران پیش از ولایتعهدی و چه پس‌ از آن نشان می‌دهد. نگاشتۀ حاضر تلاشی در راستای تبیین اصول، ابزارها و نمونه‌های کاربست قدرت نرم در سیره امام رضا (علیه‌السلام) است که کوشیده جامعیت این مفهوم در قول و فعل این امام همام (علیه‌السلام) را درخور استعداد خود به تصویر بکشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که توحید، امامت و عدالتِ در امتداد نبوت، اصول بنیادین قدرت نرم رضوی را شکل می‌دهد و تقیه، مناظره و معجزه در زمره مهم‌ترین ابزارهای مورد استفادۀ حضرت در حوزۀ اعمال قدرت نرم است. همچنین، بر مبنای این اصول و ابزارها و در چارچوب نقشۀ راهِ ارائه‌شده، می‌توان کاربست قدرت نرم رضوی در قبال شیعیان امامیه، علمای سایر ادیان، غالیان و حکومت مامون عباسی به‌عنوان نمونه‌هایی گویا برای تشریح منظومه قدرت نرم رضوی را تبیین کرد و از مجرای واکاوی آن‌ها جایگاه والای بهره‌گیری از قدرت نرم از منظر امام رضا (علیه‌السلام) را بر مبنای شواهد تاریخی ضمن استفاده از روش توصیفی تحلیلی نشان داد؛ کاربستی که خود از گستردگی مبارزه نرم حضرت رضا (علیه‌السلام) با دستگاه خلافت حکایت دارد.

قدرت نرم در سیرۀ رضوی

"Soft power" is an essential keyword in contemporary political science vocabulary and its meaning has a long history, and in the conduct of the infallible Imams, there are often examples of attention and application. In the meantime, Imam alRiḍā’s (as) individual and state conduct is full of cases that show his particular interest in this fateful concept whether in the crown prince period or after. The present article is an attempt to explain the principles, tools, and examples of the application of soft power in Imam Riḍā’s (as) conduct, which has tried to illustrate the comprehensiveness of this concept in his words and action. The findings show that monotheism, imamate and justice along the prophecy form the basic principles of Raḍavī’s soft power, and taqīyya (reservation), debate and miracle are among the most important tools used by the Imam in the area of enforcing the soft power. Also, based on these principles and tools, and within the framework of the roadmap, the application of the Raḍavī’s soft power to the Imamiyyah Shiites, scholars of other religions, theologians, and the government of Mamūn ‘Abbāsī can be illustrated as illustrative examples for describing the Raḍavī’s soft power system,  and by analyzing them, the supreme position of the use of soft power from the point of view of Imam Riḍā (as) based on historical evidence while using a descriptiveanalytical method can be shown; an application that illustrates the extent of Riḍā’s (as) soft struggle with the caliphate.