واکاوی دلایل استناد علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) به حدیث سلسله الذهب

حدیث قدسی سلسله الذهب، حاوی گفتمان های توحید و امامت است که توامان، گفتمان تفکر شیعی را تشکیل می دهند و با رویکردی سیاسیاجتماعی همه ذیل گفتمان مقاومت، جای می گیرند. این حدیث، در سال 200 ه.ق توسط امام هشتم شیعیان اثنی عشری، امام علی بن موسی الرضا (علیه السّلام)؛ زمانی که از سوی مامون خلیفه عباسی به مرو فراخوانده شده بود، در مسیر رفتن از مدینه به مرو، در نیشابور، در جمع عده ای از علما و اصحاب حدیث بیان شد. پژوهش حاضر، سعی دارد با بررسی حدیث مذکور با بهره گیری از الگوی روشی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به واکاوی و بررسی چرایی انتخاب، اهمیت و بازتاب های حدیث سلسله الذهب در آن مقطع مهم، حسّاس و تاریخی بپردازد. بررسی صورت گرفته نشان داد که؛ امام رضا (علیه السّلام)، با نقل حدیث مذکور، به تایید، تقویت و آشکارسازی گفتمان تفکر شیعی پرداخته و الگویی راهبردی برای شیعیان و همه مسلمین ارائه فرمود.

The Reasons of Citation of Imam Riḍā (as) to the Ḥadīth Silsilat alDhahab

Ḥadīth Silsilat alDhahab which is a Qudsi Ḥadīth includes discourse about monotheism and Imamate which alongside each other form the discourse of Shiite thought and all are put under the issue of resistance. This ḥadīth, in 200A.H was stated by the 8th Imam of the Twelver Shiite, Imam Riḍā (as), when he was called to Marv by Ma’mūn, ‘Abbasī Caliph, on route from Medina to Marv in Neyshabur, in company of some scholars. This research tries, by investigating this ḥadīth through critical discourse analysis of Fairclough, to search why Imam chose that ḥadīth to state at that important and historical time and what was the significance of it and what were the consequences. Investigations showed that Imam Riḍā (as), by narrating this ḥadīth ratified, reinforced, and clarified the discourse of Shiite thought and he moved aside other discourse and rejected them.