مولفه‌های مکتب سیاسی امام رضا (علیه‌السلام) در افق تمدن اسلامی

خاستگاه تمدن اسلامی شیعی، وحی و از جمله اهداف آن تن­دادن جامعه به سرپرستی انسان کامل و ایجاد حیات طیّبه است. یکی از مراحل دستیابی به چنین هدفی برقراری حاکمیت سیاسی اسلام است. رهبری سیاسی و رهبری فکری در تفکر شیعی با یکدیگر ممزوج است. تبلور این وحدت را در تمدن رضوی می‎توان مشاهده کرد. تاریخ اسلام دچار انحراف دوگانه است؛ انحراف از امامت به خلافت در ماجرای سقیفه و پس از آن به سلطنت در سال 61 ه.ق (سلطنت یزید). سال­ها پس از زعامت امیرالمومنین (علیه‌السلام) رهبری فکری و سیاسی در زمان امام رضا (علیه‌السلام) توام می‌شود. بنی­عباس مشروعیتی نداشت. این خلا مشروعیت در دوره­ امام رضا (علیه‌السلام) نمایان شد.  سوالی که در این مقاله مطرح می‌شود این است که با توجه به این انحراف چگونه امام رضا (علیه‌السلام) توانستند از این خلا مشروعیت استفاده کنند و دست به اصلاح نظام سیاسی بزنند؟ یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد امام رضا (علیه‌السلام) از این خلا  بیشترین استفاده را کردند و نه‎تنها حقانیت حضرت علی(علیه‌السلام) و ائمه اطهار(علیهم‌السلام) را به اثبات رساندند، بلکه به‌درستی نظام علوی و نهضت حسینی را به مهدویت متصل کردند. بنابراین در این مقاله اصلاحات سیاسی امام رضا (علیه‌السلام) در بازگشت به حقیقت امامت و ولایت به روشی توصیفی‎ تحلیلی بررسی شده است؛ اصلاحاتی که توانست انحراف خلافت را برجسته کند. باوجود این، مسئله این پژوهش برجسته کردن خط سیر و خطوط کمتر برجسته شده تمدن اسلامی در بازگشت به سیرۀ ائمه (علیهم‌السلام) در دوران امام رضا (علیه‌السلام) از دریچۀ فلسفه سیاسی است.

Components of Imam Reza's (A.S) Political Schoolon the Horizon of Islamic Civilization

The origin of Islamic Shiite civilization is revelation, some of the goals of which are the maintenance of the perfect man and the creation of the life of Tayyabah (pure) by the society. One of the steps to achieve such goals is to establish the political rule of Islam. Based on Shi’i attitude, political leadership and intellectual leadership are interconnected. One can see the manifestation of such unity within Razavi civilization. The History of Islam is subject to a dual deviation: deviation from Imamate to the caliphate in the case of Saqifah, and then to the monarchy in the year 61 (AH) (Yazid monarchy). Years after the Leadership of Amir alMu'minin (A.S), the intellectual and political leaderships connected to each other at Imam Reza’s (A.S) era. Abbasid Caliphate was not legitimate. This lack of legitimacy became manifested at the time of Imam Reza (A.S). The current study seeks to answer this question: Given such deviations, how Imam Reza (A.S) could benefit from the lack of legitimacy and started to reform the political system? The results of the current study indicate that Imam Reza (A.S) made benefit from this lack of legitimacy to the most, and not only he proved the legitimacy of Imam Ali (A.S) and Aeme Athar (A.S), but also truly connected Imam Ali’s (A.S) system of ruling and Imam Hossein’s (A.S) movement to Mahdism. Therefore, in the current study, the political reforms made by Imam Reza (A.S) to return to the truth of Imamate and guardianship were considered by a descriptiveanalytical approach. Such reforms could highlight the deviation of the caliphate. However, the goal addressed in this study is to highlight the development and the less prominent lines of Islamic civilization regarding the return to the path of the Imams at the time of Imam Reza (A.S), from the political philosophy point of view.