مولفه های مناظره ‏های علمی امام ‏رضا (علیه ‏السلام): الگویی برتر برای آزاداندیشی دینی و نشر اسلام در دنیای معاصر

مناظره یکی از روش های موثر برای تبیین دین مبین اسلام و اثبات حقانیت آن است. قرآن کریم به‏ مثابۀ معتبرترین و قطعی ترین سند الهی، مناظره را تایید کرده و به‏ عنوان یکی از روش‏های گفتمان پیامبر اکرم (صلی‏ الله‏ علیه‏ وآله) مورد توجه قرار گرفته است. کاربرد این شیوه در مباحثات امام‏‏ رضا (علیه‏ السلام) با رهبران و متکلمان برجستۀ ادیان و فرقه های مختلف، به دلیل بازتاب گستردۀ آن در اندیشۀ اسلام و تشیّع، برجستگی خاصی داشته است. به دلیل چنین اهمیتی، پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی‏ تحلیلی، مبانی و مولفه های مناظره ‏های علمی امام‏ رضا (علیه ‏السلام) را بررسی و آنها را که مورد نظر قرآن کریم نیز هست، به ‏عنوان مدلی جامع برای آزاداندیشی دینی و نشر اسلام معرفی کند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد مناظره‏ های علمی امام ‏رضا (علیه‏ السلام) را می توان در سه قالب عمده شاخص های اخلاقی، شاخص های منطقی و شاخص های آزاداندیشانه طبقه بندی نمود که تحلیل هر یک از آنها می ‏تواند مُدلی جامع برای نشر اسلام در دنیای معاصر ارائه کند. بدیهی است، آثار منبعث از چنین پژوهش هایی می‏تواند در تبلیغ و اشاعۀ فرهنگ و تمدن راستین اسلامی در عصر حاضر، نقشی راهبردی داشته باشد.

Components of Imam Reza (A.S)'s Scientific Debates: A Supreme Model for Religious FreeThinking and Islam Dissemination in Contemporary Era

Debates are one the effective ways for explaining the perspicuous religion of Islam and proving its realities. As the most authentic and the most definite Divine deed, the Holy Quranhas acknowledged the effectiveness of debates and they serve as one the discursive methods used by the Prophet Mohammad (P.B.U.H). The employment of this method by Imam Reza (A.S) in discussions with prominent leaders and theologians of different religions and factions was particularly outstanding due to its extensive reflection on Islamic and Shiite thought. Being such important, the current study attempts to consider the basics and the components of Imam Reza's scientific debates and introduce the ones mentioned also in the Holy Quran as comprehensive models for religious freethinking and Islam dissemination, through a descriptiveanalytical approach. The results of the study indicate that Imam Reza's scientific debates can be divided into three main categories, namely ethical index, logical index and freethought index, the analysis of each of which can lead to the presentation of a comprehensive model for Islam dissemination in the contemporary era. Obviously, works produced as a result of such studies could play a strategic role in propagating and spreading true Islamic culture and civilization in the contemporary era.