حمایت از سوت‌زنی و گزارشگری فساد در ساختار حقوقی ایران

کشورهای موفق در امر مبارزه با فساد، با تصویب قوانینی در خصوص حمایت از گزارش‌کنندگان فساد، زمینه های فرهنگی و قانونی نظارت عمومی را فراهم کرده اند. این امر در ایران با چالش های ساختاری، قانونی و فرهنگی همراه بوده و پژوهش حاضر در پی پاسخ به این مسئله است که حمایت از گزارش کنندگان فساد در ایران به چه نحو و با چه چالش‌هایی مواجه است و راه برون‌رفت از این چالش ها با تکیه بر مبانی فقهی و حقوقی چیست؟ یافته های پژوهش به شیوه ی کتابخانه ای و با تکیه بر منابع فقهی، نشان داد که ایران ضمن داشتن مواد قانونی غیر منسجم و ناقص در حمایت از گزارشگران فساد، ادبیات و فرهنگ نامناسب در این حوزه را نیز دارد. تکثر متولیان دریافت گزارشات فساد از دیگر چالش‌های این حوزه می باشد. اقدامات حمایتی- انگیزشی از سوت‌زنی و گزارش فساد ضعف دارد چرا که هویت این اشخاص از محرمانگی لازم برخوردار نیست و از این اشخاص در برابر اقدامات تلافی جویانه مفسدان حمایت لازم نمی‌شود. نظام تشویق نیز بسیار محدود و بدون مشخص شدن محل تامین اعتبار است. از این رو شایسته است با عنایت به منابع فقهی نگرشی نو به فرهنگ و ادبیات گزارش فساد داشت و ضمن منسجم نمودن متولیان دریافت گزارشات فساد، اقدامات حمایتی- انگیزشی همانند: محرمانه ماندن هویت و اطلاعات، جلوگیری از اقدامات تلافی جویانه و جبران خسارت و نظام تشویق را اصلاح و از تورم و تکثر قوانین این حوزه کاست.

supporting whistle-blowing and reporting corruption in iran's legal structure

successful countries in the fight against corruption have provided cultural and legal grounds for public supervision by passing laws regarding the protection of corruption whistleblowers. this is associated with structural, legal and cultural challenges in iran, and the current research seeks to answer the question of how to support corruption reporters in iran and what challenges it faces and the way out of this challenge. what is based on jurisprudence and legal principles? the findings of the research using a library method and relying on jurisprudential sources, showed that iran, in addition to having incoherent and incomplete legal materials in support of corruption reporters, also has inappropriate literature and culture in this field. another challenge in this field is the large number of people in charge of receiving corruption reports. the support-motivation measures of whistle-blowing and corruption reporting are weak because the identity of these persons does not have the necessary confidentiality and these persons are not required to be protected against the retaliatory measures of the corrupt. the incentive system is also very limited and without identifying the source of credit. therefore, it is appropriate to take a new approach to the culture and literature of corruption reporting by taking into account the jurisprudential sources, and while coordinating those in charge of receiving corruption reports, support-motivational measures such as: confidentiality of identity and information, prevention of retaliatory measures and compensation and system to improve the encouragement and reduce the inflation and proliferation of laws in this field.