شناسایی و اولویت‌بندی مولفه‌های حکمرانی خوب در بخش بهداشت و درمان با روش‌های تحلیل شبکه‌ای و دیمتل

با توجه به اهمیت مولفه‌های حکمرانی خوب در بخش بهداشت و درمان، هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی مولفه‌های حکمرانی خوب در دانشگاه علوم پزشکی خراسان رضوی از دیدگاه خبرگان می‌باشد. پژوهش حاضر برحسب هدف در حیطه پژوهش‌های کاربردی و از نظر گردآوری داده­ها و اطلاعات در حیطه پژوهش‌های کمی و پیمایشی قرار می‌گیرد. در این پژوهش ابتدا شاخص‌های حکمرانی خوب بانک جهانی یعنی شفافیت، پاسخگویی، کنترل فساد، مشارکت، کیفیت مقررات و اثربخشی نقش‌ها و وظایف استخراج شد. همچنین از شاخص‌های پرسشنامه مرادیان و همکاران (1392)، شاخص‌های برنامه وزیر پیشنهادی برای ارائه به مجلس (1397) و سند ملی بخش بهداشت و درمان در برنامه چهارم توسعه در این زمینه نیز استفاده شد. داده‌های موردنیاز پژوهش از طریق پرسشنامه که بین 15 خبره توزیع گردیده بود، جمع‌آوری شد. در نهایت برای انجام تحلیل‌ها از روش تحلیل شبکه‌ای anp و بهره‌گیری از روش دیمتل و نرم‌افزار سوپردیسیژن جهت تعیین وزن، اهمیت عوامل، اولویت‌بندی شاخص‌ها و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری شاخص‌ها استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که مولفه شفافیت با وزن 0/312 رتبه اول، پاسخگویی با وزن 0/189 رتبه دوم و کنترل فساد با وزن 0/172 رتبه سوم را در میان مولفه‌های حکمرانی خوب در بخش بهداشت و درمان کسب کرده‌اند. همچنین مولفه‌های شفافیت، پاسخگویی، کیفیت مقررات و کنترل فساد تاثیرگذاری آن‌ها از تاثیرپذیری آن‌ها بیشتر است. شناسایی و اولویت‌بندی مولفه‌های حکمرانی خوب و به‌کارگیری آن‌ها در سطح بهداشت و درمان، می‌تواند در جهت تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت‌های برابر و ارتقای سطح شاخص‌هایی از قبیل سلامت، به دولت ها کمک نماید. 

identifying and prioritizing the components of good governance in the health sector using analytic network process and dematel methods

due to the importance of good governance components in the health sector, the purpose of this study is to identify and prioritize the components of good governance in khorasan razavi university of medical sciences from the perspective of experts. the present study is in the field of applied research in terms of purpose and in the field of quantitative and survey research in terms of data collection. in this study, the indicators of good governance of the world bank, namely transparency, accountability, corruption control, participation, quality of regulations, and the effectiveness of maps and tasks were extracted. also, the indicators of the standard questionnaire of moradian et al. (2013), the indicators of the proposed program of the minister to be presented to the parliament (2015), and the national document of the health sector in the fourth development plan were used in this field. the required data were collected through a questionnaire that was distributed among 15 experts. finally, the analytic network process (anp) method was used to perform the analyzes and the dematel method and super-decision software were used to determine the weight, importance of factors, prioritization of indicators, and the effectiveness and efficiency of the indicators. the results showed that the components of transparency with a weight of 0.312 won the first rank, accountability with a weight of 0.189 with a weight of 0.172, and the rank of corruption with a weight of 0.172 was ranked third among the components of good governance in the health sector. also, the components of transparency, accountability, quality of regulations, and control of corruption are more effective than their effectiveness. identifying and prioritizing the components of good governance and applying them at the level of health and treatment can help governments to achieve social justice and create equal opportunities and improve the level of indicators such as health.