تحلیل و بررسی رای وحدت رویۀ شماره 792 هیات عمومی دیوان عالی کشور؛ از توسعۀ صلاحیت دیوان عدالت اداری تا صیانت از منفعت عمومی

نظر به اهمیت رویۀ قضایی در منابع دانش حقوق و نُدرتِ توجه به آراء دیوان عالی کشور در مطالعات حقوق اداری، در مقالۀ حاضر به تحلیل و بررسی رای وحدت رویۀ شماره 792 هیات عمومی دیوان عالی کشور مورخ 24/4/99 پرداخته شده است. در این رای شعبۀ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دعوای فرجامیِ شرکت آب منطقه‌ای به عنوان دستگاهی اجرایی علیه رای قطعیِ کمیسیون رسیدگی به امور آب های زیرزمینی دارای صلاحیت دانسته شده است. مقاله با هدف پاسخ به این سوال که مبانی حقوقیِ صدور رایِ یادشده چیست و چه آثاری بر نظام حقوق اداری ایران مترتّب خواهد کرد؟ به رشتۀ تحریر درآمده و با روش تحقیقِ توصیفیتحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوۀ کتابخانه‌ای، به موضوع پرداخته است؛ بدین‌منظور، پس از شرح مختصر گردش کار پرونده، مستندات و ادلۀ قضات دیوان عالی کشور در اصدار رای، بررسی گردیده و به آثار این رای در دادرسی اداری اشاره شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که رای اخیر به توسعۀ صلاحیت دیوان عدالت اداری از حیث قلمرو اشخاص شاکی منجر شده است و نگارندگان، آن را همسو با اصل تقدّمِ منفعت عمومی، صیانت از منابع آب و رسیدگیِ تخصصی به دعاوی اداری ارزیابی نموده‌اند.

A Reflection on the Unification Judgment of Supreme Court No. 792 of the General Assembly of the Supreme Court; From developing the Jurisdiction of Administrative Justice Court to Protecting the Public Interest

Due to the importance of judicial procedure in the sources of law and the limited attention to the rulings of the Supreme Court in the studies of Administrative law, this paper reads and analyzes Unification Judgment of Supreme Court No. 792 of the General Assembly of the Supreme Court dated 24/4/99. The branch of the Administrative Justice court is considered competent to hear the final lawsuit of the Regional Water Company as an executive body against the final decision of the Commission for the Management of Groundwater. After a brief review of the case file, in this article documents and evidence of judges of The Supreme Court for the ruling have been investigated and the effects of this ruling on Iranian administrative law has been dealt with. In terms of legal implications, the recent ruling has led to the development of the jurisdiction of the Administrative Justice court in the scope of plaintiffs which the authors see it in line with the principle of priority of public interest, the protection of water resources and specialized handling of administrative lawsuits.