امکان استقلال اداری مناطق آزاد تجاری-صنعتی در ایران

امروزه اهمیت و جایگاه مناطق آزاد تجاری-صنعتی در توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه امری انکار ناپذیر است تا جایی که معمولا دولت‌ها با وضع قوانین و مقرراتی خاص در پی تقویت حقوقی و اقتصادی این مناطق هستند. در این راستا در دولت‌های بسیط جهت کاهش دیوان‌سالاری، بروکراسی و تسریع روند سرمایه‌گذاری و تولید در مناطق آزاد، به اشکال مختلف نظیر عدم تمرکز، سعی در اعطای استقلال اداری جهت تحقق اهداف تشکیل این گونه مناطق هستند؛ اما اجرایی شدن استقلال اداری در این مناطق نیاز به اعمال اصول و شرایط تحقق عدم تمرکز -شخصیت حقوقی مستقل، قیمومت اداری و نظام انتخاب دارد. پرسش اصلی مقاله این است: «آیا مناطق آزاد تجاری ایران از استقلال اداری برخوردار هستند؟ » نگارنده در پاسخ به این پرسش ابتدا اشکال دولت‌ها - دولت ساده و مرکب - را تبیین می‌نماید و پس از اشاره به مفهوم عدم تراکم، عدم تمرکز و ویژگی‌های آن‌ها و نیز جایگاه حقوقی مناطق آزاد در نظام حقوقی ایران اشعار می‌دارد که بر اساس ویژگی‌ها و شرایط مورد نیاز، تحقق نظام عدم تمرکز نظیر شخصیت حقوقی مستقل (اصل آزادی اداری واحدهای محلی و اصل تقدم اجرا توسط واحدهای محلی)، نظارت قیمومتی و نظام انتخاب اگر چه در موادی مانند ماده 5 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهوری اسلامی مصوب 1372 قانونگذار تلاش نموده است این استقلال اداری را معنا ببخشد؛ اما در مواد دیگر و نیز مقررات مختلف دیگری این استقلال اداری با چالش‌هایی مواجه است و با ویژگی‌ها و شرایط لازم برای تحقق عدم تمرکز در مواردی هم‌خوانی ندارد. در نهایت پیشنهاد این است که جهت دستیابی به اهداف مورد نظر در باب تاسیس مناطق آزاد، بهترین شیوه مدیریت می‌تواند گرایش به وضع مقررات در راستای نظام منطقه‌گرایی اقتصادی باشد.

Possibility of administrative independence of free industrial zones in iran

Today, the importance and place of free tradeindustrial zones in developing economies in developing countries is undeniable, to the point where governments usually seek to strengthen the legal and economic rights of the regions by adopting specific laws and regulations. In this regard, in many governments, in order to reduce bureaucracy, bureaucracy and accelerate the process of investment and production in free zones, in various forms, such as decentralization, are trying to grant administrative autonomy to achieve the goals of the formation of such areas. But the implementation of administrative autonomy in these areas requires the application of the principles and conditions for the realization of decentralization an independent legal status, administrative authority and the electoral system. The main question of the article is Do Free Trade Areas of Iran Have Independence? The author, in answer to this question, first explains the forms of governments simple and compound government After pointing out the concept of nonconcentration and lack of concentration and their characteristics, as well as the legal status of free zones in Iranchr('39')s legal system, Which is based on the characteristics and conditions required for the implementation of a decentralized system, such as an independent legal personality (the principle of the freedom of the local units and the principle of the primacy of implementation by local units), trusteeship supervision and the electoral system, although in articles such as Article 5 of the Law on the management of free zones Commercialindustrial Republic of Iran approved by the legislator in 1372 it means administrative autonomy, but in other materials as well as various other regulations, this administrative independence faces challenges and does not meet the characteristics and conditions for achieving decentralization in some cases. Finally, the suggestion is that, in order to achieve the desired goals of establishing free zones, the best management practices can be the tendency to regulate the economic system of regionalism.