بهره‌مندی از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور در رویه قضایی دیوان عدالت اداری

در بیشتر نظام‌های حقوقی؛ شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور، از قوانین بازنشستگی مطلوبی مانند بازنشستگی پیش از موعد (قبل از سن قانونی بازنشستگی) بهره مند می شوند. در نظام حقوقی ایران با مطالعه رویه قضایی دیوان عدالت اداری، رژیم حقوقی حاکم بر بهره‌مندی از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور به تفکیک مشمولین قانون کار و کارکنان دولت قابل مطالعه و بررسی است. مطابق ماده واحده قانون »نحوه بازنشستگی جانبازان، معلولین و شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور « و آیین‌نامه اجرایی آن، تشخیص سخت و زیان‌آور بودن مشاغل کارکنان دولت بر عهدۀ شورای امور اداری و استخدامی کشور می‌باشد که پس از تایید شورا، به هیات دولت برای تصویب و تایید نهایی ارجاع می‌‌شود. کارگران مشمول قانون کار نیز مطابق تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور بهره‌مند می‌شوند؛ بدین صورت که پس از تایید و احراز سخت و زیان‌آور بودن توسط کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی تطبیق مشاغل سخت و زیان‌آور که با اندازه‌گیری و سنجش درجۀ آلایندگی محیط کار کارگران صورت می‌گیرد؛ در صورتی که سازمان تامین اجتماعی، اشتغال کارگر در مشاغل ادعایی مورد تایید کمیته تطبیق مشاغل سخت و زیان‌آور را تایید نماید، با پرداخت 4 درصد حق بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور توسط کارفرما، کارگران می‌توانند از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور بهره‌مند شوند؛ همچنین مطابق تبصره الحاقی به ماده 14 قانون کار و استفساریه آن، ایام حضور داوطلبانه و خدمت وظیفه در جبهه نیز به عنوان سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور منظور می‌شود.