برآورد و واکاوی رواناب و انتقال رسوب و تاثیر آن بر سیستم رسوبی رودخانه های الموت و شاهرود (شمال استان قزوین)

انتقال رسوب از قاره ها به اقیانوس ها و دریاها، یکی از مهم ترین فرآیندهای مرتبط با تثبیت حاشیه رودخانه، تشکیل خاک، چرخه بیوشیمیایی عناصر، تکامل پوسته و بسیاری از فرآیندهای مرتبط  با زمین است. حوضه ی آبریز رودخانه شاهرود، بخشی از حوضه آبریز دریای خزر است که در شمال استان قزوین واقع شده است؛ سرشاخه های اصلی این رودخانه، دو رودخانه‌های دایمی الموت رود و طالقان رود هستند؛ این حوضه، از نظر ساختار زمین شناسی جزء زون البرز جنوبی مرکزی بوده و بیش تر از واحدهای آتشفشانی ائوسن و سنگ های آواری میوسن تشکیل شده است. هدف از این پژوهش، برآورد رواناب و رسوب حوضه آبریز مورد مطالعه است. به این منظور، از نتایج آب سنجی، رسوب سنجی، دانه سنجی و ترکیب کانی شناسی بار رسوبی در سال آبی 93-1392 استفاده شد. بررسی نوسانات دوره ای دبی جریان نشان داد که رودخانه شاهرود دارای رژیم غالب سیلابی است. هم چنین، نتایج نشان داد که مهم ترین عوامل موثر بر تغییرات دبی جریان و بار رسوبی، ورود شاخه های فرعی و ویژگی های سنگ شناسی حوضه است. این پژوهش برای اولین بار نشان داد که بیش از 99 درصد بار رسوبی رودخانه را بار معلق تشکیل داده و بخش عمده ی آن در اندازه سیلت است. ترکیب بخش سیلتی و رسی بار معلق نسبتا مشابه (کوارتز، کلسیت، فلدسپات، مسکویت/کائولینیت) است. بار بستر بیش تر از خرده سنگ های ولکانیکی و کربناته تشکیل شده است. فرایند غالب در بالادست رودخانه (الموت) فرسایش و در میان رود و پایین دست حمل/رسوب گذاری می باشد.

Estimation and analysis of discharge, sediment transport and its effect on sedimentary processes of Alamut and Shahrud rivers (North of Qazvin Province)

Sediment transport from continents to oceans and seas via rivers is one of the most important processes regulating riverbank stabilization, soil formation, biogeochemical cycling of elements, crustal evolution and many other earthrelated processes. Shahroud catchment is a part of Caspian Sea great drainage basin, located in North of Qazvin Province; its main tributaries are Alamoutrud and Taleghanrud rivers. As a structural point of view, the study area is part of SouthernCentral Alborz structural zone which is mostly composed of Eocene volcanic units and Miocene terrigenous sedimentary rocks. In this research, water and sediment discharges (20132014 water year), grain size and mineralogical analysis of the sediment load were studied. Cyclic variation of discharge indicate a flooddominated river; both water discharge and sediment load are controlled by the river tributaries and lithology of the catchment.  This research shows (for the first time) that suspended load constitutes (mainly siltsize grains, composed of quartz, calcite, feldspar, muscovite/kaolinite) more than 99% of the sediment load. Bedload materials are mainly volcanic and carbonaterock fragments. Erosion is the main process in upstream and transport/sedimentation  is dominant in the river mid and downstream.