نهشته‌های پیراکشندی و توفانی در بُرش الگوی سازند خانه کت، تریاس زاگرس بلند، خاور شیراز

سازند خانه کت معرف رخساره های کربناته تریاس در زیرپهنه زاگرس بلند است. برای تشخیص رخساره ها و بازسازی محیط رسوب گذاری این سازند بُرش الگوی آن به ضخامت 691 متر در 110 کیلومتری خاور شیراز مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی دقیق شواهد میدانی و آزمایشگاهی نشان داد توالی رسوبی تریاس در تاقدیس خانه کت عمدتاً از سنگ آهک و دولومیت هایی تشکیل شده است که با وجود استروماتولیت ها، ترک های گلی، کانی های تبخیری، برش های انحلالی و آثار ناشی از خروج مکرر رسوبات از آب در بخش کم عمق و نسبتاً آرام یک پلاتفرم نهشته شده اند. این رسوبات عمدتاً محصول چرخه های کم عمق شونده میان کشندی فراکشندی (سبخا) هستند که در یک پهنه کشندی با آب و هوای گرم و خشک بارها و بارها تکرار شده اند. در بعضی افق ها روند عادی توالی رخساره ها با وجود لایه های ناشی از توفان دچار تغییر شده است. بودن علائمی مثل سطح زیرین فرسایشی، دانه بندی تدریجی، اینترکلاست های کنده شده از واحد زیرین و لایه بندی مورب پشته ای وجود نهشته های توفانی را تایید می کنند. این شواهد نشان می دهند که مجموعه رسوبات سازند خانه کت در بخش داخلی یک پلاتفرم باز متاثر از توفان به وجود آمده است. مقایسه این شرایط با محیط تشکیل رسوبات همزمان در نواحی پیرامون زاگرس از گسترش زیاد پلاتفرم یاد شده و بودن یک دریای اپیریک در تریاس این مناطق حکایت می کند. افزایش مشخص رسوبات تبخیری و آواری در جنوب گسل زاگرس بلند ضمن آشکار سازی نقش این عارضه ساختاری در کنترل هندسه حوضه و تغییر رخساره ها، گویای نزدیک بودن به ساحل و محدودیت محیط این بخش از حوضه آن زمان است. در مقابل، کاهش واردات آواری و تبخیری ها و بودن نهشته های توفانی بیانگر توسعه بیش تر محیط دریایی در منطقه زاگرس بلند است که با شیب بسیار ملایم به سمت شمال گسترش یافته و با اقیانوس نئوتتیس مرتبط بوده است.