ارزیابی آلودگی خاک منطقه ونارچ (جنوب قم) به فلزات سنگین

به منظور بررسی تاثیر زیست محیطی بهره برداری منگنز، معدن ونارچ (بزرگ ترین معدن منگنز خاورمیانه) واقع در 27 کیلومتری جنوب شهرستان قم مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به گسترش زمین های زراعی در مجاورت معدن و احتمال آلودگی خاک منطقه، 9 نمونه از خاک سطحی در حد فاصل روستا تا معدن ونارچ، به صورت تصادفی برداشت شد. بر اساس نتایج، خاک منطقه با آهک کل (64/9-21/25) درصد و ) ph46/7-33/8( در رده خاک های آهکی و قلیایی قرار می گیرد. بر اساس فاکتور غنی شدگی (27/5-31/0=ef) عوامل انسانی در توزیع و غنی شدگی فلزات سنگین نقشی نداشته اند. طبق ضریب آلودگی، خاک منطقه نسبت به as آلودگی قابل توجه نشان می دهد (20/3=cfi). غنی شدگی عناصرas, co, cu, fe, mn, zn در نمونه های خاک با غنی شدگی این عناصر در نمونه های سنگی و کانسنگ منگنز در ارتباط است. بررسی پارامترهای تعیین شدت آلودگی و نقشه های پراکنش نشان می دهد که توزیع غلظت فلزات سنگین اساسا تحت تاثیر لیتولوژی منطقه است، به طوری که در خاک حوالی معدن به دلیل قرارگیری بر روی سازندهای رسوبی آتشـفشانی میزبان کانی زایی، نسبت به as, zn mn, کمی آلودگی مشاهده می شود، ولی خاک حوالی روستا غیر آلوده می باشد.