سیماهای کانی شناسی و ژیوشیمیایی نهشته لاتریت رسی تریاس- ژوراسیک در درازکوه، غرب دامغان، استان سمنان

نهشته لاتریت رسی درازکوه، در فاصله 85 کیلومتری غرب شهرستان دامغان، استان سمنان واقع می باشد. این نهشته به صورت لایه ها و عدسی های چینه سان، در مرز بین سازند کربناتی الیکا (تریاس) و شیلی و ماسه سنگی سازند شمشک (ژوراسیک) گسترش یافته است. کانسنگ های این نهشته عمدتاً دارای بافت های ااییدی و پیزوییدی می باشند. مطالعات کانی شناسی نشان می دهند که دیاسپور، بوهمیت، کایولینیت، آناتاز، هماتیت و گوتیت فازهای کانیایی اصلی هستند که توسط مقادیر کم تری از کانی های فرعی نظیر روتیل، مگنتیت، شاموزیت، کوارتز، کلسیت و ایلیت همراهی می شوند. هم چنین تجزیه و تحلیل های کانی شناسی آشکار می-کنند که این نهشته دارای دو رخساره کانیایی، (1) احیایی و (2) اکسیدی بوده که به ترتیب توسط آب های احیایی- قلیایی و اکسیدی- اسیدی تشکیل شده اند. با توجه به رفتار ژیوشیمیایی عناصر اصلی، به نظر می رسد که این نهشته در طی تکوین خود فرآیندهای کایولینیتی شدن و لاتریتی شدن ضعیف را تجربه کرده و کانسنگ ها ترکیبی در حد رس بوکسیتی و لاتریت دارند. الگوی توزیع ree ها در کانسنگ ها به همراه روند تغییرات آن ها در عرض یک نیمرخ انتخابی دلالت بر منشا نابرجا و پروتولیت عمدتاً مافیک برای نهشته دارند. نتایج به دست آمده از مطالعات ژیوشیمیایی نشان می دهند که عواملی نظیر پتانسیل یونی، روبش توسط اکسیدها و هیدروکسیدهای فلزی، درجه دسترسی به لیگندهای ارگانیکی، عملکرد سنگ بستر کربناتی به عنوان یک سد ژیوشیمیایی، میزان انتقال کانی های مقاوم از سنگ مادر به کانسنگ ها و جذب سطحی نقش ارزنده ای در توزیع عناصر در طی تکوین این نهشته ایفا نموده اند. ضرایب همبستگی بین عـناصر نـشان می دهنـد که فسفات های ثانویه (نظیر زینوتایم) میزبانان اصلی ree ها در کانسنگ های این نهشته هستند.