ریزرخساره‌ها، محیط‌های رسوبی و فرآیندهای دیاژنزی سازند ایلام در دو طرف گسل‌های بالارود و پیشانی کوهستان (جنوب ناحیه لرستان و شمال دزفول شمالی)

در این پ‍ژوهش سازند ایلام در چهار برش سطحی (کبیرکوه، سمند، انجیر و اناران) و هشت چاه در حوضه لرستان ، دزفول شمالی و دشت آبادان به ضخامت کلی 1592 متر مورد مطالعه رسوب‌شناسی قرار گرفت. این سازند به سن سانتونین- کامپانین پیشین از مخازن‌ نفتی کربناته مهم در حوضه زاگرس در جنوب باختر ایران می‌باشد. مطالعه میکروسکوپی منجر به شناسایی تعداد 20 ریزرخساره کربناته در چهار کمربند رخساره‌ای شده است. رخساره‌های رسوبی در کمربندهای رمپ داخلی (سدی)، رمپ میانی، رمپ خارجی و دریای باز ژرف از نوع رمپ با بخش انتهایی شیب‌دار نهشته‌شده اند. کمربند رخساره‌ای حوضه عمیق بیش ترین گسترش را در ناحیه و کمربند رخساره‌ای رمپ داخلی (سدی) کمترین گسترش را دارد و به ‌صورت محدود در چاه‌های دشت آبادان و دزفول شمالی مشاهده شده‌ است. بررسی نتایج مطالعات رخساره‌ای و تغییرات نمودارهای الکتریکی نشان می‌دهد که حوضه رسوبی به‌سمت شمال ناحیه مورد مطالعه و پس از گسل بالارود در ناحیه لرستان عمیق‌تر می‌شود. مهم ترین فرآیندهای دیاژنزی سازند ایلام شامل سیمانی‌شدن، میکریتی‌شدن، تراکم شیمیایی، رگه انحلالی، نوشکلی، انحلال، شکستگی، پیریتی‌شدن، فسفانی‌شدن، گلوکونیتی‌شدن، آشفتگی زیستی و دولومیتی‌شدن می‌باشد. سیمانی‌شدن بیشتر در رخساره کم عمق در دشت آبادان و تراکم شیمیایی، پیریتی‌شدن و شکستگی عمدتا در رخساره‌های عمیق توالی ایلام در ناحیه لرستان گسترش دارد. فراوانی انواع تخلخل‌ها محدود بوده ولی بیش ترین گسترش مربوط به تخلخل حاصل از شکستگی، درون‌دانه‌ای و ریزتخلخل میکروسکوپی است. مقایسه فرآیندهای دیاژنتیکی نشانگر این است که کربنات‌های سازند ایلام در ناحیه لرستان بیشتر تحت تاثیر دیاژنز تدفینی قرار گرفته است. ولی در ناحیه دشت آبادان و دزفول شمالی بیشتر در معرض دیاژنز دریایی و جوی بوده‌است.

microfacies, depositional environments and diagenetic processes of the ilam formation in both sides balarud and zagros mountain front faults (south of lurestan area and north of north dezful)

this research is based on sedimentological study of 4 surface (kabir kuh, samand, anjir and anaran) and 8 subsurface wells in the lurestan, north dezful and abadan plain with a total thickness of 1592 m. the santonian – lower campanian ilam formation is a carbonate hydrocarbon reservoir in the zagros fold – thrust belt, in sw iran. twenty microfacies were recognized based on microscopic study. microfacies analysis led to the recognition of four facies belts including inner (shoal), mid, outer ramp, and basinal setting. correlation of depositional environments together with lateral facies changes indicate deposition are distally steepend ramp. deep marine and inner ramp facies are the most and least facies, respectively in the study area. as the distribution of inner ramp facies is very limited, it can only be recognized in wells from north dezful and abadan plain. the results obtained from facies together with analyses of wireline logs clearly shows a northward deepending of the depositional environment from balarud fault. cementation, micritization, compaction, solution seams, neomorphism, disolution, fracturing, pyritization, phosphatization, gluconitization and bioturbation are the main diagentic processes. however, cementation is most dominant in shallow marine facies in the abadan plain, whereas, pyritization, stylolite and fracture are the most prevailing processes in deeper marine facies of the ilam formation in lurestan. there is a limited distribution of porosity, but the most dominant types are, interpartical, microporosity and fracture related porosity. the ilam carbonates are mostly affected by shallow to deep burial diagenesis in lurestan, whereas, in the abadan plain and north dezful, the marine and meteoric diagenesis are the most dominant diagenetic types.