بررسی اثرات امواج مونسون بر ویژگی های رسوب شناسی رسوبات خلیج چابهار

از ویژگی های منحصر به فرد دریای عمان وجود چرخه های موسمی است که تاثیر عمده ای بر خصوصیات محیطی منطقه دارد. هدف اصلی از این پژوهش، تعیین اثرات امواج حاصل از بادهای موسمی بر ویژگی های رسوب شناسی و نیمرخ های ساحلی خلیج چابهار است. روش کار شامل دانه بندی رسوبات با الک تر و دانه بندی لیزری، سنجش مقدار کربنات کلسیم و مواد آلی، نقشه برداری و برداشت نیمرخ های ساحلی در دو مرحله اوایل مونسون و پس از مونسون است. بر اساس مطالعه بافت رسوبی و اندازه ذرات، محیط رسوبی خلیج چابهار در زمان مونسون به سه بخش تیس و آب شیرین کن (عمدتاً ماسه ای)، کنارک (عمدتاً رسی) و دهانۀ خلیج (عمدتاً ماسۀ گلی) و پس از مونسون به سواحل تیس (ماسۀ نسبتاً زیاد)، کنارک و دهانۀ خلیج (سیلت نسبتاً زیاد) و آب شیرین کن (با نسبت مساوی ماسه و سیلت) تفکیک گردید. نتایج نشان داد امواج پرانرژی مونسون تابستانه با جهت جنوب جنوب خاوری موجب فرسایش و جابجابی ذرات دانه ریزتر و در نتیجه افزایش نسبی سهم ذرات دانه درشت تر ماسه ای در بخش های خاوری و میانی خلیج (ایستگاه های تیس ساحلی و عمقی و آب شیرین کن) می گردد. بخش باختری خلیج چابهار (ایستگاه های کنارک ساحلی و عمقی)، به دلیل قرارگیری در پشت دماغه کنارک، کمتر تحت تاثیر امواج مونسون تابستانه (جنوب غربی) قرار گرفته و رسوبات آن در زمان مونسون دانه ریز تر می گردند (اغلب رسی). این حالت به دلیل تامین رسوبات توسط جریانات موازی ساحل نیز روی می دهد. پس از مونسون، کاهش انرژی امواج موجب رسوب گذاری ذرات دانه ریزتر سیلتی و ایجاد پشته های ما سه ای در نواحی ساحلی خلیج چابهار می گردد. این امر موجب می شود رسوب گذاری در اطراف اسکله های بخش خاوری خلیج (اسکله شهید بهشتی، شهیدکلانتری، هفت تیر و تیس) به ندرت صورت گیرد، در حالی که اسکله کنارک در بخش غربی با رسوب گذاری زیادی مواجه شود.

The Effects of Monsoon waves on sedimentological characteristics in the Chabahar bay sediments

Monsoon cycles are of outstanding characteristics of the Oman Sea posing a profound impact on its environmental condition. The present study aims to evaluate the effect of monsoon seasonal variations on sedimentology and beach profile of the Chabahar Bay. The selected methods include wet sieving and laser particle sizing, determination of calcium carbonate and organic matter content and beach profiling survey in two preand postmonsoon phases. Based on the above data, during the monsoon, Chabahar Bay sedimentary environment is categorized into Tis and desalination plant coasts (sand), Konarak (clay), and mouth of the Chabahar Bay (clayey sand). On the other hand, after monsoon the area is divided into Tis (high sand content), Konarak and mouth of the Bay (high silt content), and desalination plant (the same contents of sand and silt). Data revealed that the highenergy SSE monsoon waves carry small particles to offshore leading to increase the proportion of sand particles in the eastern and central parts of the bay (onshore and offshore Tis and desalination plant coast). However, as is sheltered by a headland, the western part of the bay (onshore and offshore Konarak) is lesser affected by monsoon waves and therefore is covered by finer sediment particles (mostly clay). Longshore currents are likely responsible for finegrain sedimentation in Konarak as well. After the monsoon, however, wave energy weakening leads to deposition of finer grain sediments and formation of sand bars and berms along coasts Chabahar Bay. This sedimentation/erosion regime causes lack of considerable sedimentation around harbours located in the eastern part of the bay (Shahid Kalantari, Shahid Beheshti, Hafte Tir and Tis), while the Konarak harbor (west of the bay) is faced by a severe sedimentation.