سنگ‌نگاری، زمین‌شیمی و مدل دولومیتی‌شدن سازند تله‌زنگ (پالئوسن پسین ائوسن پیشین) در جنوب و جنوب باختر کرمانشاه

سازند تله‌زنگ به سن پالئوسن ائوسن یک واحد کربناتۀ‌ کم‌ژرفا در حوضۀ لرستان است که در نواحی محدودی از باختر ایران رخنمون دارد. برای شناسایی مدل دولومیتی‌شدن سازند تله‌زنگ، دو برش چینه‌شناسی در جنوب و جنوب باختر کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت. برش باریکه در جنوب‌ باختر شهرستان کرمانشاه با ستبرای 282 متر به طور هم‌شیب بر روی سازند امیران و در زیر سازند کشکان قرار گرفته است. ستبرای دولومیت‌های حاضر در این برش، نزدیک 40 متر می‌رسد که منحصراً مربوط به قاعدۀ سازند تله‌زنگ می‌باشد. برش کبوتربالا در جنوب کرمانشاه با ستبرای 65 متر همانند برش باریکه به طور هم‌شیب و پیوسته بر روی سازند امیران قرار گرفته است و با یک ناپیوستگی فرسایشی از سازند کشکان جدا می‌شود. دولومیت‌های این برش تنها مربوط به بخش‌های راسی سازند تله‌زنگ هستند که 12 متر ستبرا دارند. بر پایه بازدیدهای میدانی، بررسی های سنگ‌نگاری (میکروسکوپ پلاریزان، میکروسکوپ الکترونی و کاتدولومینسانس) و واکاوی های زمین‌شیمی (aas)، چهار نوع دولومیت در سازند تله‌زنگ شناسایی شد که عبارتند از: دولومیکریت، دولومیکرواسپاریت، دولواسپاریت و سیمان‌های دولومیتی پرکنندۀ حفرات. بر پایه نمودار واکاوی نقطه‌ای عنصری (edx)، کانی رسی اسمکتیت در میان دولومیت‌های راسی در برش باریکه شناسایی شد. تفاوت اندازه بلورها و هم چنین تفاوت بارز مقدار برخی از عناصر فرعی می‌تواند وابسته به تفاوت زمانی، تفاوت شرایط محیطی و سرانجام تفاوت مدل دولومیتی‌شدن در دو برش باشد. مقدار پایین آهن و منگنز در برش باریکه به شرایط اکسیدان تا نیمه‌اکسیدان و مقدار بالای استرانسیوم و سدیم در برش کبوتربالا به شوری بیش تر در محیط‌های بالای کشندی نسبت داده می‌شود. با توجه به حضور دولومیکریت‌ها، وجود دانه های کوارتز در اندازه سیلت و مقدار بالای استرانسیوم و سدیم، مدل دولومیتی‌شدن سازند تله‌زنگ در بخش‌های بالایی توالی (در برش کبوتربالا) مدل سبخا شناخته شد. هم چنین مقدار بالای آهن و منگنز در این دولومیت‌ها می‌تواند به دلیل مقدار بالای کانی‌های رسی (اسمکتیت) باشد که باعث آزاد شدن آهن و منگنز در طی دیاژنز شده است. در صورتی که در بخش‌های پایینی توالی (در برش باریکه)، نشانه هایی مانند اندازۀ درشت دولومیت‌ها، لومینسانس تیره و مقدار پایین آهن و منگنز، مدل تدفین کم‌ژرفا را نشان می دهد.

Petrography, geochemistry and dolomitization model of the Talah Zang Formation (Upper Paleocene Lower Eocene) in South and Southwest of Kermanshah

The Paleocene Eocene Taleh Zang Formation is a sequence of shallow water carbonates in the Lorestan Basin which crops out in a few areas in west of Iran. For determination of dolomitization model of the Taleh Zang Formation, two suitable outcrops have been studied in south and southwest of Kermanshah. The Barikeh section in southwest of Kermanshah city, with a thickness of 282 m which conformably overlies the Amiran Formation and is overlain by the Kashkan Formation. The thickness of the dolomites in this section reaches to 40 m which are present in the lower part of the Taleh Zang Formation. The Kaboutar Bala section in south of Kermanshah with a thickness of 65 m, like the Barikeh section, conformably overlies the Amiran Formation and is overlain by the Kashkan Formation with a disconformity surface. The dolomites in this section are only occur in the upper part of the Taleh Zang Formation which has 12 m thickness. Based on the fieldwork observations, petrographic studies (polarizan microscope, SEM and CL) and geochemical analysis (AAS), four different types of dolomite have been recognized in the Taleh Zang Formation which include dolomicrite, dolomicrosparaite, dolosparaite and porefilling dolomite cement. Based on Energy Dispersive Xray (EDX) analysis, the smectite clay mineral was identified among the upper dolomites sequence in the Kaboutar Bala section. The differences in crystal size and trace elements data can be related to time differences, environmental conditions and finally dolomitization model in two sections. Low Fe and Mn values in the Barikeh section, indicate oxic to suboxic conditions and high amounts of Sr and Na in the Kaboutar Bala section, indicate higher salinity in supratidal environment. Based on the presence of dolomicrite, silt size quartz grain and higher amounts of Sr and Na, dolomitization model of the Taleh Zang Formation in the upper part of the sequence (in Kaboutar Bala section) was determined as a sabkha type evaporation model. Also the higher amounts of Fe and Mn in theses dolomites, can be related to higher amounts of clay minerals (smectite), which releases Fe and Mn during diagenesis. Whereas, in the lower part of the sequence (in Barikeh section) some evidences such as coarse crystalline dolomites, dark luminescence and low Fe and Mn values, confirm shallow burial model.